Język prasy młodzieżowej

Coraz częściej zaobserwować można na podstawie komunikacji językowej młodych ludzi, iż najważniejsza staje się jak najszybsza wymiana informacji, a nie dbałość o jej zrozumiałość, stosowanie odpowiedniej intonacji czy pauz w prawidłowym miejscu. Najistotniejszy wydaje się być potoczny styl, niejednokrotnie bardzo niestaranny oraz krótkie zdania, a wręcz skróty myślowe. W ten sposób powstał pewien młodzieżowy żargon, nazwany slangiem, polegający na wypowiadaniu się za pomocą słów i wyrażeń o charakterze efemerycznym i potocznym, pochodzącym z różnorodnych środowisk. Najczęściej jest on niezrozumiały dla postronnych osób. Właśnie takim językiem niejednokrotnie pisane są artykuły w prasie młodzieżowej, których analizę pragnę zaprezentować w mojej pracy. Jednocześnie na podstawie wybranych przeze mnie tekstów zbadam ich poprawność językową, stosując obrane kryteria, którymi jest wyszczególnienie podstawowych błędów językowych i skonfrontuję to z treścią wybranych artykułów.

Aby w adekwatny i prawidłowy sposób zbadać poprawność językową danego tekstu, należy zwrócić uwagę, czym jest poprawność językowa oraz jakie błędy językowe można wyróżnić. Poprawność językowa dotyczy tekstu mówionego oraz pisanego i jest to własność każdego tekstu, która polega na jego zgodności i odpowiednim ujęciu oraz wyrażeniu, zgodnie z przyjętymi normami językowymi. Zatem, aby dany tekst uznać za poprawny językowo, nie powinien zawierać błędów i usterek językowych. Poprawność językowa obejmuje zatem ortografię, interpunkcję, wymowę, fleksję, składnię, frazeologię, leksykę oraz semantykę. Jednak na podstawie tekstów pisanych i mówionych przez współczesną młodzież można zauważyć, iż wielokrotnie zasady te są w mniejszym lub większym stopniu łamane, co daje wrażenie, jakby język ten nie podlegał żadnym kryteriom gramatycznym. Wielość stosowanych błędów językowych zubaża słownictwo młodych ludzi. Niejednokrotnie popełnianie usterek językowych nie jest działaniem z premedytacją, ponieważ błędem językowym nazywa się nieświadome odstępstwo od aktualnie obowiązującej normy. Jednocześnie slang młodzieżowy stanowi pewien rodzaj innowacji, dla której nie można znaleźć językowego uzasadnienia, ponieważ nie usprawnia on procesu porozumiewania się ani nie wyraża żadnych nowych treści. To odstępstwo od ustalonej normy nie odgrywa również roli w przekazywaniu emocji nadawcy w inny, nowy sposób. Ponieważ w taki sposób użycie jakiegoś elementu języka pozostaje w sprzeczności z dotychczasowymi przyzwyczajeniami świadomych jego użytkowników, a także nie da się go wytłumaczyć funkcjonalnie, razi osoby prawidłowo posługujące się tekstem w mowie i piśmie. Błędy językowe można podzielić na błędy wewnątrz językowe, są to miedzy innymi błędy: leksykalne, gramatyczne, fonetyczne, stylistyczne oraz zewnątrzjęzykowe, polegające przede wszystkim na błędnym zapisie i zalicza się do nich błędy ortograficzne, interpunkcyjne oraz graficzne.

Na podstawie wybranych przeze mnie artykułów, pochodzących z prasy młodzieżowej, pragnę przedstawić najczęściej popełnianie w nich błędy językowe. Niewątpliwie przeważają błędy leksykalne, poprzez które rozumieć można użycie danego wyrazu w znaczeniu niewłaściwym. Zawierają się tutaj również zniekształcenia oraz użycia wyrazów obcych, zamiast zastosowania ich polskich odpowiedników. Ze względu na ogromną liczbę zapożyczeń z języków obcych w slangu młodzieżowym jest to bardzo rozpowszechniony i często popełniany błąd. Wyróżnia się cztery rodzaje błędów leksykalnych: błędy słowotwórcze, fonetyczne, frazeologiczne oraz słownikowe. Błąd słowotwórczy to wszelkie użycie konstrukcji niezgodnej z założonym, polskim modelem słowotwórczym. Błąd frazeologiczny stanowi niewłaściwe użycie związku frazeologicznego, głównie poprzez połączenie wyrazowe, nieistniejące w danej kulturze. Najczęściej polega na niezrozumieniu danego związku frazeologicznego lub połączeniu elementów pochodzących z dwóch różnych związków frazeologicznych. Użycie danego wyrazu w złym znaczeniu nazywamy błędem słownikowym i najczęściej wynika z niedostatecznej znajomości języka. Są to najczęściej zbędne zapożyczenia z języków obcych, nadużywanie modnych słów oraz wyrazów o szerokim zakresie czy korzystanie z pleonazmów. Błędy fonetyczne najbardziej widoczne są w tekście mówionym, ponieważ polegają na niepoprawnym akcentowaniu lub wymawianiu określonych głosek.

Na podstawie wybranych artykułów prasy młodzieżowej zauważyć można, iż rzadko występuje problem popełniania błędów ortograficznych, ze względu na redagowanie tych treści przed wydrukiem. Jednak nie likwiduje to ogromu błędów słowotwórczych, frazeologicznych oraz słownikowych, będących najczęstszymi usterkami językowymi. Przykładem jest tu artykuł umieszczony w gazecie „Bravo Girl” pt. „W taki sposób dogadasz się z rodzicami”. Użyte w artykule wyrazy i związki wyrazowe w znacznej ilości nie odpowiadają przyjętym normom językowym. Przykładem jest tu zdanie: „Musisz tylko umiejętnie ich obsługiwać, jak np. swój smartfon :)!”. Na tym przykładzie zaobserwować można porównanie rodziców do urządzenia elektronicznego oraz zastosowanie emotikony, czyli skrótowca w formie piktogramu, wykorzystującego kombinacje graficznych symboli, widniejących na klawiaturze komputerowej oraz telefonie komórkowym. W ten sposób młodzi ludzie wyrażają swoje nastroje, humory i intencje. Jest to kolejna forma tendencji do pisania fonetycznego i przesadnej skrótowości, ponieważ najważniejsza staje się ekonomiczność tekstu i jego uproszczenie. W całym artykule bardzo dużo jest błędów słownikowych, ponieważ określenia, użyte do opisu postępowania wobec swoich rodziców są nieodpowiednie i zupełnie nie mające zasadności językowej. Są to określenia takie jak: „tryb włączony Twoich rodziców”, „Twoi rodzice działają na okrągło”, „nie potrzebują baterii ani doładowywania”, „od razu zapalają się im w głowach lampki kontrolne”. Na podstawie cytowanych fragmentów, jak i całego artykułu można zaobserwować iż w tekście dominuje styl potoczny, nadużycie zdrobnień, słów zapożyczonych z języków obcych : „smartfon”, „upichcisz”, „mega obciach”.

W artykule „Dzień dobry wiosno!” występują bardzo podobne błędy językowe jak w omawianym już artykule na temat rodziców. Popełniono tu wiele błędów interpunkcyjnych, głównie poprzez zastosowanie w niewłaściwym miejscu przecinków lub ich niezastosowanie w miejscu tego wymagającym. Widoczne są również powtórzenia wyrazowe: „wiosna to nie Pani Wiosna”. W całej treści artykułu zastosowany zostaje język potoczny oraz zdrobnienia wyrazowe: „szarobury, zimowy krajobraz”, „zefirek”. Związek wyrazowy „błocko, duuużo błocka, z którym szybko może się wymieszać nasza radość” stanowi połączenie kilku rodzajów błędów językowych. Jest to powtórzenie wyrazowe, błąd frazeologiczny, błąd ortograficzny, słowotwórczy oraz słownikowy. Słowo „OK.” jest zapożyczeniem z języka angielskiego, w sposób błędny użytym w artykule, ponieważ w zastosowane mogło być słowo „dobrze”, odpowiednik tego zapożyczenia.

W artykułach: „Gwiazdy w szkole. Jakie były” oraz „Chłopak czy najlepsza kumpela” odnaleźć można wiele przykładów zastosowania specyficznego, młodzieżowego slangu oraz związanych z tym słów, zawierających się w błędach językowych różnego rodzaju. Podobnie jak w poprzednich przykładach, są to w głównej mierze błędy interpunkcyjne oraz leksykalne. Większość stanowią zapożyczenia z języków obcych, neologizmy oraz użycie niewłaściwych słów w zdaniu. Przykładami takich słów są: „kumpela”, „nawijasz”, „kumpli”, „wygadać”, „twoja kumpela przechodzi załamanie i ma doła”, „rozrabiaka”, „łobuz”, „są prawdziwym utrapieniem dla swoich psorów”, „rozplaskał się”, czy „gadka”. Tak jak w poprzednich prezentowanych artykułach, występuje tu skrót zapożyczony z języka angielskiego, czyli „SMS”, oznaczający krótką wiadomość tekstową, bardzo rozpowszechnioną współcześnie wśród użytkowników telefonów komórkowych. W tekstach zastosowane są bardzo krótkie zdania, często same równoważniki, które mają zastąpić wielokrotnie złożone zdanie. Przykładem jest tu fragment jednego z artykułów: „Wreszcie! Masz chłopaka”. Świadczy to o wspomnianej ekonomizacji języka, która zapewne jest konsekwencją komunikacji przez telefony komórkowe, Internet i telewizję, przez co język coraz bardziej odbiega od poprawnej polszczyzny. W artykule tym forma tekstu przeważa nad jego treścią.

Na podstawie zaprezentowanych artykułów pochodzących z prasy młodzieżowej można zaobserwować, że ich treści przepełnione są charakterystycznym dla młodych ludzi slangiem. Wiąże się to z zastosowaniem różnorodnych słów, niejednokrotnie zapożyczeń, neologizmów, skrótowców czy powtórzeń wyrazowych. Mają one na celu odróżniać grupę, jaką jest młodzież, od reszty społeczeństwa, dać poczucie odrębności i podążać za aktualną modą. Niestety, bardzo często nie ma to nic wspólnego z poprawnością językową, ponieważ treści przepełnione są błędami językowymi, sprawiając, iż tekst staje się ubogi językowo i stylistycznie. Objawia się to w używaniu tego samego wyrazu w bliskim sąsiedztwie (powtórzenia wyrazowe) oraz w zastosowaniu wielosłowia, polegającego na użyciu zbędnych wyrazów, które nie wnoszą żadnych nowych informacji do tekstu, ale tylko go rozwlekają. Wielość zapożyczeń z języków obcych świadczy o ubogim słownictwie autora wypowiedzi. Zastosowane kryteria poprawności językowej, oparte na popełnianych błędach językowych, wykazały, iż język młodzieżowy pełen jest usterek i niedociągnięć, które może razić użytkowników języka, znających podstawowe zasady języka polskiego.

Bibliografia

I Literatura podmiotu:

  1. Gwiazdy w szkole. Jakie były, [w]: Bravo Girl! 2/14, dostęp online: http://www.bravo.pl/zycie/artykuly/gwiazdy-w-szkole–jakie-byly/ida,1168796, 25.04.2014.
  2. Chłopak, czy najlepsza kumpela, [w]: Bravo Girl! 2/14 dostęp online: http://www.bravo.pl/milosc/chlopak-czy-najlepsza-kumpela/ida,1168112/ 25.04.2014.
  3. W taki sposób dogadasz się z rodzicami, [w]: Bravo Girl! 2/14 dostęp online: http://www.bravo.pl/zycie/artykuly/w-taki-sposob-dogadasz-sie-z-rodzicami/ida,1166628/ 25.04.2014.
  4. Dzień dobry wiosno!, [w]: Bravo Girl! 2/14 dostęp online: http://www.bravo.pl/zycie/artykuly/dzien-dobry-wiosno/ida,1167848/ 25.04.2014.

II Literatura przedmiotu:

  1. Nowak Franciszek, Szkolna klasyfikacja błędów językowych, Polonistyka, 1995, nr 8, s. 516-523.
  2. Kochański Witold, O dobrej i złej polszczyźnie, Warszawa, Wiedza Powszechna, 1989, ISBN 8321406076, s. 10-11.
  3. Błąd językowy, Malczewski Jan, W: Słownik szkolny. Nauka o języku, Warszawa, PIW, 1990, ISBN 8366512547, 12-14.
  4. Norma językowa, błąd językowy, W: Encyklopedia wiedzy o języku polskim, red.
    Stanisław Urbańczyk, Wrocław, Ossolineum, 1978, s. 32-35, 218-219.

Ramowy plan wypowiedzi:

1. 1. Teza: Teksty artykułów zawartych w prasie młodzieżowej charakteryzują się wątpliwą poprawnością językową.

2. Kolejność prezentowanych argumentów:
a) Wstęp – współczesny żargon młodzieżowy i jego cechy charakterystyczne.
b) Pojęcie poprawności językowej i jej główne zasady.
c) Podział błędów językowych i ich charakterystyczne cechy jako kryteria badania poprawności językowych wybranych tekstów.
d) Przykładowe błędy, popełniane w treści wybranych artykułów prasy młodzieżowej.
e) Najczęściej popełniane błędy językowe w podanych tekstach.
f) Ocena poprawności językowej przywołanych tekstów i jej uzasadnienie.

3. Wnioski:
a) Błędy językowe jako najczęstsze pomyłki w tekstach prasy młodzieżowej.
b) Wpadki językowe przyczyną zubożenia języka polskiego.
c) Ekonomizacja języka, używanie skrótowców i zapożyczeń z języków obcych jako częste zjawisko w slangu młodzieżowym.

 

Podobne wpisy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *