Status kobiety w kulturze islamu na podstawie literatury powszechnej

Z naszego punktu widzenia kultura islamu jest dość odległa i wydaje się mało znacząca, dlatego wielu z nas nie ma o niej większego pojęcia. Specyficzne miejsce zajmują w niej kobiety, które w społecznościach wyznających religię islamu mają zupełnie inne prawa i obowiązki niż mężczyźni. Mianowicie są one o wiele bardziej restrykcje i dość brutalne, sprawiając, że w rzeczywistości islamskie kobiety zostają kulturowo zmuszane do uzależnienia się od mężczyzn. Z tego względu można postawić tezę, iż status kobiety w kulturze Islamu jest trudny do zaakceptowania w realiach XXI wieku, obierając punkt widzenia zachodniej cywilizacji.

Giaur

Powieść poetycka Byrona jest efektem jego podróży do Grecji, dzięki czemu udało mu się poznać wschodnią kulturę islamu i przedstawić ją w swoim utworze. Poznajemy ją na podstawie obserwacji tytułowego bohatera i za sprawą dwojga innych postaci – jego ukochanej Layli i baszy Hassana, u którego jest ona branką, czyli jedną z wielu żon. Już sam ten fakt pokazuje, że w islamie kobiety pełnią podrzędną rolę w stosunku do mężczyzny. Mianowicie Layla jest w pełni zależna od Hassa; można stwierdzić, że stanowi jego własność i staje się jego niewolnicą, z którą może zrobić dosłownie wszystko, co tylko zechce, podobnie jak z innymi swoimi żonami.

Na podstawie „Giaura” dowiadujemy się bowiem, że w islamie mężczyzna może posiadać nawet kilka żon i nie dochowywać im wierności, jednak kobieta ma szanse wyłącznie na jednego męża i musi mu pozostawać bezwzględnie wierna, bo w przeciwnym razie może spotkać ją surowa kara. Makabrycznego dowodem na to jest fakt, że po zdradzie, jakiej z Giaurem dopuściła się Layla, Hassan zgładził ją poprzez utopienie, tak jak nakazuje islamski obyczaj. Paradoksalnie Mahometanin bardzo mocno kochał Laylę, o czym świadczy jego smutek i zagubienie po zabójstwie, lecz mimo to ją zamordował, gdyż ważniejsza od szczerej miłości okazała się dla niego wierność dalekowschodniej tradycji i męska duma, która nie pozwala na zaakceptowanie upokorzenia i zniewagi pod postacią niewierności.

Wszystko to pozwala stwierdzić, że w „Giaurze” mamy do czynienia z podrzędną rolą islamskich kobiet wobec mężczyzn. Kobiety są uległe i stają się narzędziami w rękach mężczyzn, mogących dysponować nimi zgodnie ze swoją wolą. Byron przedstawił tę kulturę jako dziką, nieokiełznaną i niezrozumiałą dla zachodniego człowieka, z czym trudno się nie zgodzić.

Koran

Status kobiet w kulturze islamu dobrze obrazuj święta księga Mahometan, czyli Koran. Mówi ona co prawda, że mężczyzna i kobieta są wobec siebie równi, jednak muzułmańskie prawo – szariat – dzieli obie płci pod względem charakterologicznym. W związku z tym, że islam uznaje mężczyzn jako bardziej zdecydowanych, racjonalnych i odpowiedzialnych niż kobiety, które z kolei opisywane są jako wrażliwe, empatyczne i uczuciowe, mężczyźni mają za zadanie opiekować się kobietami. Można zatem stwierdzić, że wbrew pozorom mężczyźni stoją ponad kobietami, co według islamu wynika przede wszystkich z ich przewagi fizycznej i intelektualnej.

Co więcej, Koran opisuje kobiety jako istoty puste i bezmyślne, jako dowód podając, że ich młodość polega na strojeniu i przebieraniu się. Dalej święta księga muzułmanów mówi, że kobieta jest uzależniona od mężczyzny i nie potrafi prowadzić samotnego życia bez jego pomocy, dlatego jeżeli nie jest posłuszna, może ją spotkać kara nawet w postaci bicia. Znaną zasadą Koranu jest zakrywanie ciała kobiet, co widać na ulicach wielu islamskich miast. Ponadto należy zauważyć, że w religii Mahometan kobieta nie ma prawa wyjść za mąż za innowiercę, zaś mężczyźni mają taką możliwość.

Płeć piękna w islamie wydaje się zatem zinstrumentalizowana, o czym świadczy również fakt, że w świetle tej kultury mężczyzna może w każdej chwili przymusić swoją wybrankę do współżycia seksualnego. Również przed sądem kobiety posiadają mniej praw niż mężczyźni, którzy dodatkowo mają prawo do większej części majątku odziedziczonego po ewentualnym spadku, a także mogą zawierać poligamiczne małżeństwa, na co kobiety nie mają szans. Na podstawie powyższej analizy widać, że w kulturze islamu rola kobiety w stosunku do mężczyzny jest podrzędna. To on pełni bowiem funkcję głowy rodziny i posiada o wiele większe prawa, które w przypadku płci żeńskiej są mocno ograniczane.

Dziesięcioletnia rozwódka

O statusie kobiety w islamie mówi powieść o wymownym tytule „Dziesięcioletnia rozwódka”, napisana na bazie prawdziwych przeżyć autorki – Ali Nadżud, która opisuje historię swojego życia i sukces, jaki udało się jej osiągnąć. Jej udziałem stało się bowiem pierwsze w historii jemeńskiego państwa zwycięstwo w procesie sądowym o rozwód, dzięki czemu formalnie mogła rozstać się z mężem, co do tego czasu w typowo islamskiej kulturze Jemenu było nie do pomyślenia. Wcześniej przechodzi jednak przez piekło, bo tak należy nazwać fakt, iż w wieku zaledwie dziesięciu lat, czyli jeszcze jako młoda i ciągle dorastająca dziewczynka została pod przymusem wydana za mąż za trzykrotnie starszego od siebie mężczyznę.

W tradycji islamskiej takie małżeństwa nie są niczym nadzwyczajnym, dlatego większość kobiet automatycznie się do nich dostosowuje, choć w głębi duszy zapewne nie jest to ich wymarzone życie. Nie buntują się, ponieważ boją się sankcji społecznych, jakie nakłada społeczeństwo na kobiety zachowujące się wbrew zasadom islamu. Autorka opisuje, jak jej mąż każdej nocy ją gwałcił i często bił, mimo że obiecywał, iż z inicjacją seksualną poczeka do chwili, gdy żona osiągnie dojrzałość płciową. Jej zdanie nie ma jednak żadnego znaczenia, gdyż została wydana za mąż za zgodą ojca, a zgodnie z kulturą islamu, jako żona nie może zabronić mężowi współżycia ani wystąpić przeciwko niemu.

W świetle mahometańskiej religii po ślubie kobieta staje się de facto własnością mężczyzny, toteż nawet rodzice głównej bohaterki nie mogą nic zrobić, dowiedziawszy się o przemocy, jaka spotyka ją ze strony męża. Ali Nadżud jest właściwie jego służącą, zmuszoną do wykonywania poleceń, więc nie należy się dziwić, że w końcu nie wytrzymuje i udaje się do sądu, aby otrzymać zgodę na rozwód, w efekcie czego zostaje pierwszą jemeńską kobietą, której to się udaje.

„Dziesięcioletnia rozwódka” to dość wstrząsający obraz ubezwłasnowolnienia kobiety przy zawieraniu związku małżeńskiego. Pokazuje on, że z powodu ortodoksyjnych przekonań religijnych młode, jeszcze nie do końca świadome i rozwinięte psychicznie oraz fizycznie islamskie dziewczyny zostają wydane za mąż przez rodziców, nie mając w rzeczywistości nic do powiedzenia i będąc przymuszonymi do zawarcia małżeństwa. W konsekwencji stają się narzędziami w rękach w pełni dojrzałych już mężczyzn, którzy traktują je przedmiotowo, w brutalny sposób wykorzystując na wiele sposobów.

Uwięziona w Teheranie

Prawdziwą historię przedstawia Marina Nemat w bestsellerze zatytułowanym „Uwięziona w Teheranie”. Prezentuje ona życie autorki na tle rewolucji islamskiej w Iranie i po zdobyciu władzy przez Ajatollaha Chomeiniego. Kiedy główna bohaterka i jednocześnie autorka nie wytrzymała ucisku społecznego zastosowanego przez reżim i doprowadziła do szkolnego buntu, aresztowano ją i skazano na śmierć, gdyż nie chciała wyjawić nazwisk swoich wspólników.

Z dwóch mężczyzn, którzy ją przesłuchiwali, jeden mocno ją pobił, a drugi się w niej zakochał, dlatego uratował ją chwilę przed egzekucją. W zamian za dar życia Marina na dość stanowczą prośbę wybawcy ofiarowała mu siebie, co bynajmniej nie było jej marzeniem. „Uwięziona w Teheranie” to kolejna powieść, która pokazuje ucisk kobiet w islamskiej kulturze. Widać to chociażby podczas pobytu głównej bohaterki w więzieniu, kiedy czytelnik obserwuje, w jak brutalny sposób traktowane są osadzone.

Mianowicie najbardziej boją się one nie kary, ale gwałtu, który w potocznym myśleniu islamskich mężczyzn postrzegany jest jako sposób na osiągnięcie zbawienia, co obrazuje brutalność tej kultury. Również w trakcie małżeństwa Mariny z irańskim wybawcą widać poniżenie, z jakim spotykają się kobiety na Dalekim Wschodzie. „Uwięziona w Teheranie” w gruncie przekazuje bardzo podobny obraz statusu kobiety w islamie do tego, z jakim mieliśmy do czynienia w „Dziesięcioletniej rozwódce”.

Podsumowanie

Status kobiety w kulturze islamu jest trudny do zaakceptowania z punktu widzenia realiów XXI wieku. Kobiety na Dalekim Wschodzie w istocie są ubezwłasnowolnione i po ślubie stają się uzależnione od męża. Mają one znikomy wpływ na swój los, ponieważ już w dzieciństwie są wydawane za mąż przez ojców, a ich pragnienia bądź uczucia nie mają wówczas większego znaczenia. Z kolei kiedy pełnią funkcję żon, są wykorzystywane przez mężów, którzy mogą zrobić z nimi, co tylko zechcą. Kultura islamska w kontekście statusu kobiety w jej obrębie jest bardzo ortodoksyjna i niezrozumiała z punktu widzenia zachodniej cywilizacji. Moim zdaniem nie ma tu miejsca na relatywizację i ze wszech miar powinno się potępić tego typu elementy dalekowschodniej kultury, ponieważ wyrządza ona realną krzywdę milionom kobiet na świecie.

Bibliografia

I Literatura podmiotu:
• Koran ( Al.-Koran ) – tłumaczył Jan Murza Tarak Buczacki.
Adama Nowoleckiego w 1859. Reprint – Warszawa 1985.
• George Gordon Byron, Giaur, Kraków 2012, ISBN 978-83-7377-174-6.
• Abi Nadżud, Delphine Minonui, Dziesięcioletnia rozwódka, Warszawa 2009,
ISBN 978-83-7575-772-9.
• Marina Nemat, Uwięziona w Techeranie, Radom 2008, ISBN 978-83-957-063-2.

II Literatura przedmiotu:
• Hammudah Abdalati, Spojrzenie w Islam, Białystok 1993, ISBN 83-914797-5-7.
• Haithem Abu-Rub, Beata Zabża, Status kobiety w Islamie, Warszawa 2012, ISBN 839-15-4313-7.
• Maurice Gaudefroy – Demombynes, Narodziny Islamu, Warszawa 1988, ISBN: 83-06-01446-4.
• Janine i Dominique Sourdel, Cywilizacja Islamu, Warszawa 1980, ISBN 83-06-00342-X.

Ramowy plan wypowiedzi:

1. Teza: Status kobiety w kulturze Islamu jest trudny do zaakceptowania w realiach zachodniego świata XXI wieku.

2. Kolejność prezentowanych argumentów:
• miejsce kobiety w społeczności wyznającej religię Islamu,
• ocena mentalności mahometan w utworze G.G. Byrona „Giaur”,
• rola kobiety w życiu mężczyzny na podstawie Koranu,
• ubezwłasnowolnienie kobiety przy zawieraniu związku małżeńskiego na podstawie książki Abi Nadżud i D.Minonui „Dziesięcioletnia rozwódka”,
• więzienie i torturowanie kobiet po dojściu do władzy Ajatollaha Chomeiniego w relacji M.Nemat, „Uwięziona w Teheranie”.

3. Wnioski:
• Wiedza na temat praw kobiet i ich traktowania w kręgu kultury Islamu w odniesieniu do kultury europejskiej daje podstawy do stwierdzenia, że kobieta w tym kręgu kulturowym jest w dużej mierze ubezwłasnowolniona.
• W więzienie i stosowanie tortur wobec kobiet, które ośmieliły się mieć odmienne zdanie, świadczy o zdecydowanie represyjnym systemie, panującym w kręgu kultury Islamu.

 

Podobne wpisy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *