Motyw miłości nieszczęśliwej, tragicznej i niespełnionej

Nieszczęśliwa miłość to wielki zawód, który wiąże się z cierpieniem, niespełnieniem, samotnością i odrzuceniem, czyli szkodliwymi dla człowieka stanami emocjonalnymi. Niespełnione uczucie przynosi ból, frustrację i poczucie osobistej klęski, dlatego tak silnie oddziałuje na samopoczucie. Tragizm nieszczęśliwej miłości decyduje o jej potencjale artystycznym, wyzwalając emocje i silnie wzruszają odbiorcę. Warto prześledzić funkcjonowanie motywu niespełnionej miłości w literaturze i przekonać się tkwiącej w nim sile inspiracji.

Do Afrodyty

Jak sam tytuł wskazuje, liryk Safony ma formę apostrofy do bogini miłości – Afrodyty. Podmiot liryczny w pierwszej osobie zwraca się do niej, dlatego można go identyfikować z samą Safoną, która pokornie kieruje do bogini swoje prośby związane z nieodwzajemnioną miłością. Mianowicie w podniosłym tonie prosi, aby uczucie już więcej jej nie dręczyło i dało jej spokój. Podmiot liryczny apeluje do Afrodyty również o to, aby uleczyła jej egzystencjalny ból i udzieliła wsparcia w zdobyciu ukochanego.

Tematyka miłosna w utworze Safony została ukazana w kontekście smutku, rozczarowania, żalu, rozgoryczenia i zawodu, z jakim spotyka się podmiot liryczny. Nieodwzajemniona miłość sprawia, że osoba mówiąca zadaje szereg pytań dotyczących swojego uczucia i prosi Afrodytę o pomoc w zdobyciu ukochanego. W przypadku dzieła Safony mamy więc do czynienia z podniosłym, emocjonalnym i pełnym żalu sposobem ukazywania tematyki miłosnej w liryce antycznej. Jest tu miejsce zarówno na wątpliwości, tęsknotę, smutek i rozgoryczenie, co wiąże się z niezrealizowaną miłością, jak i na nadzieję oraz ufność, które odnoszą się do przekonania, iż w końcu uda się podmiotowi lirycznemu zdobyć serce ukochanej osoby.

Wiersz Safony jest zatem niezwykle emocjonalną liryką miłosną, ukazującą skrajne i bardzo intensywne uczucia, jakie towarzyszą miłości. Można to uznać za niezwykle naturalne podejście do miłości, co stanowi charakterystyczny element dla literatury antycznej.

Tristan i Izolda

Jednym z najbardziej znanych utwór, w których występuje motyw tragicznej miłości, jest średniowieczne dzieło nieznanego autora zatytułowane „Tristan i Izolda”. Opowiada ono historię miłości dwojga tytułowych bohaterów, którzy zakochali się w sobie wskutek fatalnej pomyłki. Przypomnijmy – matka Izoldy stworzyła magiczny napój, który po spożyciu przez dwie osoby powoduje, iż łączy ich nierozerwalne uczucie, którego nie mogą się wyzbyć do końca swych dni. Pierwotnymi adresatami eliksiru mieli być Izolda i król Marek, lecz przez nieuwagę służącej Brangien zamiast władcy Konwalii trunek wypił Tristan – rycerz na dworze władcy.

Ta sytuacja sprawiła, iż dwoje młodych ludzie zatracili się w sobie. Ich miłość była tragiczna; musieli ją ukrywać przed swoim otoczeniem, ponieważ oficjalnie Izolda była żoną Marka. Kochankowie byli sobie przeznaczeni i nie mieli wpływu na los, który przyniósł im ogromne cierpienie, a razem z nim wielką miłość. Żyli tylko dla siebie i dzięki sobie. Kochali się ponad wszystko, ale wiedzieli, że nie mogą spędzić ze sobą reszty swojego życia. Ich uczucie było tak wielkie, iż nie mogli się go wyzbyć. Choć ich miłość była w konflikcie z honorem, lojalnością i cnotą, to nie zrezygnowali z niej.

Mimo świadomości zdrady wobec króla i męża kochankowie nie zaprzestali potajemnych schadzek. Ryzykowali życie, aby zobaczyć się choć przez chwile; pożądanie odebrało im umiejętność racjonalnego i logicznego myślenia. Ich historia kończy się tragiczną śmiercią obojga: Tristan odchodzi do świata umarłych z powodu ran odniesionych w walce oraz tęsknoty do swej oblubienicy, zaś Izolda, kiedy dowiaduje się, że jej ukochanego nie ma już wśród żywych, umiera wskutek pęknięcia serca. Uczucie tytułowych było zakazane i niechciane, lecz zarazem tak niesłychanie wielkie i intensywne, iż trwało nawet po śmierci, co symbolizuje głóg wyrastający z grobów tytułowych bohaterów.

Kochankowie w „Tristanie i Izoldzie” zostali złączeni nierozerwalną miłością wbrew swojej woli i łamała ona ówczesne konwenanse związane z lojalnością wobec króla i wiernością wobec męża. Uczucie tytułowych bohaterów było jednak tak wielkie, że nie mogli się go wyzbyć i w pełni wyznaczało ich postawy oraz decyzje moralne. Na tej podstawie można stwierdzić, że miłość Tristana i Izoldy zaprezentowano w sposób tragiczny, a funkcją takiego ujęcia tematu jest uświadomienie czytelnikom, iż uczucie do drugiego człowieka to najważniejsza wartość w naszym życiu, która jeśli jest prawdziwa, to może pokonać nawet śmierć.

Romeo i Julia

Tragiczną w konsekwencjach miłość Romea i Julii opisał w swoim utworze również William Szekspir. Para kochanków jest bodaj najbardziej znanym duetem miłosnym, jaki kiedykolwiek opisano. „Romeo i Julia” to dramat głęboko zakorzeniony w światowej kulturze. Po dziś dzień co jakiś czas ukazują się filmowe ekranizacje i teatralne spektakle oparte o dzieło Szekspira. Jako że zapewne każdy z na ich historię, nie będę tu jej przywoływał, a skupię się wyłącznie na jej omówieniu. Miłość szekspirowskich kochanków jest tak wielka, że nie są oni w stanie bez siebie, co udowadnia sytuacja, kiedy Romeo zabija się, myśląc, że Julia umarła, w związku z czym ona robi to samo.

Za pomocą tragicznej miłości tytułowych bohaterów Szekspir chce nam pokazać, że życie dla drugiej osoby jest czymś najważniejszym, czymś, czego nie sposób logicznie wytłumaczyć. Jest to uczucie, które może istnieć wbrew wszystkiemu i wszystkim; żadne obostrzenia nie są w stanie jej powstrzymać, nawet śmierć, czego potwierdzeniem jest uczucie istniejące wbrew woli rodzin głównych bohaterów. Ich miłość sprawia, że z beztroskich dzieci stają się dojrzałymi ludźmi świadomymi wartości, o którą walczą. Końcowa scena, podczas której Romeo i Julia umierają, pokazując, że nie mogą bez siebie żyć, daje do zrozumienia, że ich życie istniało dzięki miłości i tylko dla niej oraz stanowi symbol zwycięstwa miłości nad śmiercią.

Wszystko to sprawia, iż portret zakochanych w dramacie Szekspira jawi się jako bardzo podobny do tego ujętego w „Tristanie i Izoldzie”. Obie miłości kończą się tragicznie, są zakazane, łamią ówczesne stereotypy i stanowią treść życia bohaterów. Jedyna różnica polega na tym, że w przypadku Tristana i Izoldy była to miłość niejako narzucona z góry, przed którą nie można było się uchronić z powodu działania magicznego eliksiru, a u Romea i Julii rodzi się ona w sposób naturalny i spontaniczny.

Dziady cz. IV

Nieszczęśliwa miłość jest głównym tematem czwartej części „Dziadów”. Poprzez monolog Gustawa dane jest nam ujrzeć, czym tak naprawdę jest romantyczne uczucie. Główny bohater mówi o niej, rozpatrując ją w różnych kontekstach. Podkreśla, że jest w stanie dać ogromne szczęście, ale równie dobrze umie ranić i wywoływać bardzo dużo cierpienia. Miłość całkowicie pochłania umysł zindywidualizowanego i odosobnionego Gustawa, stanowiąc najważniejszy aspekt w jego życiu. Nie liczy się nic innego, a wszystkie przyziemne sprawy w konfrontacji z tym wielkim uczuciem wydają się niezwykle błahe.

Z perspektywy Gustawa miłość romantyczna to coś idealnego, to nierozerwalna więź spajająca dwoje ludzi w jedność bez względu na takie ograniczenia jak czas czy przestrzeń. Mimo takiego uwznioślającego tonu główny bohater IV cz. „Dziadów” jest nieszczęśliwy, ponieważ jego miłość jest niemożliwa do zrealizowania ze względu na obowiązujące ówcześnie konwenanse i różnice społeczne między nim a ukochaną. Nie mogąc spełnić swojego wzniosłego uczucia i wiedząc, że jego oblubienica wychodzi za mąż za bardziej odpowiedniego kandydata, Gustaw bardzo cierpi. Przeżywa ogromne katusze i wręcz niewyobrażalny ból, sprawiający, że zaczyna popadać w szaleństwo.

Kiedy nie jest w stanie opanować obłędu, popełnia samobójstwo. Odbiera sobie życie w nadziei, że to nie koniec wielkiej miłości, gdyż w jego mniemaniu uczucie łączące dwojga zakochanych jest tak silne, że trwa nawet po śmierci. Miłość ma więc na niego ogromny wpływ i po raz kolejny kończy się tragicznie. Funkcją takiego sposobu ujęcia tematu jest wykreowanie typowego bohatera romantycznego – Gustawa, który przeżywa nie odwzajemnią i nieszczęśliwą miłość, a następnie pod jej wpływem odbiera sobie życie.

Pan Tadeusz

Z kolei z miłością odwzajemnioną, ale nieszczęśliwą mamy do czynienia w „Panu Tadeuszu”. Utwór Adama Mickiewicza opowiada m.in. historię uczucia łączącego Jacka Soplicę i Ewę Horeszkównę, które nie mogło się spełnić z uwagi na obiekcje ze strony ojca kobiety. Choć oboje szczerze i mocno się kochali, to nie mogli się pobrać, ponieważ Stolnik Horeszko nie zaakceptował Jacka jako kandydata na męża jego córki. Podając mu czarną polewkę, sprawił, że miłość pomiędzy młodymi stała się nieszczęśliwa i zamiast wielkiej radości była przyczyną osobistych tragedii.

Z jednej strony Ewa nie mogła się pogodzić z decyzją ojca i rozpaczała całymi dniami i nocami, a z drugiej Soplica był tak zdesperowany, że chciał nawet uciec z ukochaną, jednak okazało się to niemożliwe z uwagi na jej kruchą budowę ciała. Ostatecznie kochankowie musieli się rozstać, co było przyczyną kompletnego załamania Jacka. Nie mogąc zrealizować swojej miłości, Jacek popadł w depresję i zaczął podejmować złe wybory życiowe. Jednym z nich było wzięcie ślubu z dość przypadkową kobietą w celu wyrzucenia z pamięci ukochanej Ewy.

Soplica mocno zranił żonę, zostawiając ją samej sobie i pogrążając się w nałogu alkoholowym, co skończyło się jej śmiercią. Wydaje się, że Jacek podjął jeszcze gorszą decyzję niż ożenek z przypadkową kobietą, kiedy podczas walki z Moskalami w afekcie zabił Soplicę. To zdarzenie skończyło się posądzeniem bohatera o zdradę ojczyzny, co zmusiło go do wyjazdu, założenia stroju mnicha i odpokutowania popełnionych win. Nieszczęśliwa miłość zniszczyła wobec tego jego życie i sprowadziła je na manowce.

Podporządkowując uczuciu wszystkie swoje dążenia i angażując się w nie całym sobą, Soplica wpisuje się w romantyczny nurt uwznioślający miłość i nadający jej decydujące znaczenie w życiu. Nieszczęśliwa miłość prowadzi ostatecznie do załamania psychicznego oraz tragedii i składa się na wizerunek Jacka jako modelowego bohatera romantycznego. Należy jednak zauważyć, że Soplica nie podejmuje próby samobójczej i ostatecznie udaje mu się stanąć na nogi za sprawą metamorfozy w ks. Robaka.

Lalka

Wielowątkowa powieść Bolesława Prusa przedstawia m.in. historię nieodwzajemnionej miłości głównego bohatera – Stanisława Wokulskiego – zakochanego na zabój w arystokratce Izabeli Łęckiej. Od chwili poznania swojej wybranki, w której zakochuje się od pierwszego wejrzenia, staje się ona treścią jego życia. Z myślą o niej Stanisław postanawia wypracować majątek, gdyż ma świadomość, że w ten sposób może jej zaimponować. Również w celu zdobycia serca Izabeli próbuje wkupić się w łaski arystokratów, reguluje długi Łęckich, a nawet sprzedaje sklep, żeby nie można było go pogardliwie nazywać „kupcem galanteryjnym”.

Aby przypodobać się ukochanej, Wokulski poświęca dużą część swojego majątku na wykupienie kamienicy Łęckich, bywanie na salonach i pomoc finansową dla zadłużonych arystokratów. Rozsądny, rozważny i przedsiębiorczy Stanisław z powodu swojej namiętności staje się niepoprawnym romantykiem, dla którego najważniejsza jest miłość. Kiedy okazuje się, że Izabeli bawi się nim, świat Wokulskiego legnie w gruzach. Podobnie jak w przypadku „Pana Tadeusza”, nieodwzajemniona miłość okazuje się przyczyną osobistego niespełnienia i wielkiej porażki bohatera.

Wszak Stanisław poświęca wszystkie swoje siły, środki i dążenia, aby zdobyć serce ukochanej, a w zamian otrzymuje wyłącznie pogardę. Dla miłości odsuwa na boczny tor karierę naukową, która zawsze dawała mu szczere i prawdziwe szczęście, w przeciwieństwie do handlowania, które traktował bardziej jako sposób na uwiedzenie Izabeli aniżeli sposób na życie. W skórze człowieka aspirującego do roli arystokraty Wokulski czuje się nieswojo, a uczucie nie pozwala mu realizować planów życiowych związanych z nauką.

Nieszczęśliwa miłość nie tylko zmusza go do bycia kimś innym, niż w rzeczywistości jest i rujnuje jego potencjał oraz możliwość osobistego rozwoju, ale także doprowadza do kompletnej apatii, zniechęcenia i utraty sensu życia. Najlepszym dowodem na to jest nieudana próba samobójcza, a następnie przepisanie majątku na bliskie sobie osoby i wyjazd w nieznane. W tym przypadku miłość po raz kolejny okazuje się więc tragiczna i prowadzi do cierpienia.

Uczucie Stanisława wpisuje się również w założenia powieści jako utworu prezentującego ludzi z przełomu wieków reprezentowanych m.in. przez Wokulskiego, który w kwestiach uczuciowych jest niepoprawnym romantykiem, a w podejściu do pracy, społeczeństwa i nauki typowym pozytywistą. Próba samobójcza oraz fakt całkowitego załamania z powodu nieszczęśliwej odróżniają „Lalkę” od „Pana Tadeusza”, a fakt całkowitego podporządkowania życia miłości upodabnia powieść do wcześniej omówionych dzieł.

Pani Bovary

Pozytywistyczny utwór Gustava Flauberta przedstawia ślepą, romantyczną i jednocześnie tragiczną, bo nieodwzajemnioną miłość Karola Bovary do swojej żony – Emmy. Mimo że główny bohater obdarza wybrankę wręcz szaleńczym uczuciem, to ona wiąże się z nim wyłącznie z uwagi na jego wysoką pozycję społeczną lekarza. Karol idealizuje Emmę i postrzega ją jak kobietę bez wad, dla której gotowy jest na wszystko. Jego miłość jest jednak dość powierzchowna, ponieważ nie potrafi zaspokoić potrzeb uczuciowych żony i traktuje ją jak swego rodzaju muzę pozbawioną głębszych emocji.

Z drugiej strony Karol zapewnia Emmie wygodne i stabilne życie, stabilizację finansową oraz możliwość obracania się w wyższych sferach. Mężczyzna okazuje się jednak tak bardzo zaślepiony swoją miłością, że nie jest w stanie rozpoznać zmiennych nastrojów Emmy i spostrzec, że nie jest szczęśliwa w związku z nim. Karol obchodzi się z nią jak z dzieckiem, wybaczając jej wszystko i nie potrafiąc zagwarantować prawdziwych porywów serca, których oczekuje jako egzaltowana kobieta.

Nie umie dać Emmie tak bardzo potrzebnych jej namiętności i emocji, w efekcie czego ukochana zdradza go, a jednocześnie doprowadza do ruiny finansowej poprzez zaciąganie kolejnych długów. Choć należy oddać Karolowi, że jest miłość jest stała, szczera i wierna, to jednocześnie trzeba podkreślić jej zaślepienie i niezrozumienie emocjonalnych potrzeb żony, przez co ona go nie docenia i pragnie od niego uciec. Ostatecznie kiedy główny bohater dowiaduje się o zdradach i długach żony, umiera na zawał, przy czym ona wcześniej popełnia samobójstwo.

Jak widać, Gustav Flaubert przedstawia miłość nieszczęśliwą, nieodwzajemnioną i destrukcyjną, która kończy się wielkim dramatem i jest przyczyną osobistych tragedii bohaterów. Jej negatywne konsekwencje wynikają z niedopasowania temperamentów kochanków i faktu, że Karol nie potrafi zaspokoić potrzeb uczuciowych Emmy, a ona ma zbyt wygórowane wyobrażenia i wymagania wobec miłości. Z tego względu Karol ostatecznie zmienia się ze szczęśliwego i spełnionego męża w zawiedzionego i załamanego, porzuconego wdowca.

Wierna rzeka

Powieść Stefana Żeromskiego przedstawia historię uczucia pomiędzy rannym w walce powstańcem styczniowym a kobietą opiekującą się nim. Wrażliwy i uczuciowy książę o imieniu Józef, cudem ocalały z bitwy pod Małogoszczem, poszukuje ratunku przed żołnierzami Imperium Rosyjskiego, którzy bez wyrzutów sumienia grabią i wrzucają do wspólnej mogiły zwłoki jego kompanów. Po agresji ze strony wiejskiej ludności Józef Odrowąż udaje się ku zabudowaniom szlacheckim, gdzie przygarnia go młoda Salomea Brynicka, która opatrzyła jego rany, nakarmiła i ofiarowała odzież.

Mimo ogromnego ryzyka, jakie wiąże się z ukrywaniem powstańca, kobieta nie waha się przyjąć go pod swój dach, a po niedługim czasie nawiązuje się więź emocjonalna pomiędzy bohaterami. Początkowo głównie Salomea daje wyraz swojemu uczuciu do Józefa, w ogromnej mierze poświęcając się na jego rzecz, jednak pewnej nocy jej miłość zostaje odwzajemniona i skonsumowana. Mimo że oboje mocno się kochają, ostatecznie dochodzi do rozłąki, ponieważ matka księcia nie godzi się na, aby popełnił mezalians z prostą szlachcianką, z czym nawet nie polemizuje sam zainteresowany.

Jako że matka obiecała Józefowi możliwość dalszej walki po powrocie do domu, długo się nie waha i wybiera los powstańca zamiast wiernego kochanka wybranej kobiety. W efekcie cały świat Salomei się załamuje, gdyż straciła jedyną bliską sobie osobę i zaprzepaściła wielkie uczucie. Tak więc mimo że miłość do Józefa była niezwykle ważną wartością, okazała się więc mocno destrukcyjna, gdyż skończyła się ogromnym cierpieniem i załamaniem dla głównej bohaterki.

Dla Józefa miłość była mało istotną wartością, którą znacznie przewyższał patriotyzm i chęć walki za ojczyznę, dlatego ostatecznie przekreśla uczucie na rzecz udziału w bitwie. Najlepszym dowodem pokazującym, w jaki złym stanie znalazła się Salomea po odejściu Józefa, jest fakt, że po wyjeździe ukochanego wyrzuca do rzeki sakiewkę pełną pieniędzy, którą dostała od jego matki w zamian za opiekę nad Józefem, a następnie bez celu błąkała się po okolicznych lasach, aż ostatecznie zemdlała i została znaleziona przez brata.

Smutek, ból i rozczarowanie, jakie przeżywa Salomea, wyraźnie pokazują, jak ważną wartością była dla niej miłość. Uczucie wywołało w niej szlachetną postawę, objawiającą się poprzez bezinteresowną i szczerą pomoc Józefowi, lecz w ostateczności stało się niszczącą wartością, która przekreśliła szczęście Salomei i całkowicie załamała ją psychicznie.

Granica

Utwór Zofii Nałkowskiej opowiada historię swoistego trójkąta miłosnego, który tworzą dwie kobiety – Elżbieta i Justyna – i mężczyzna – Zenon. Biecka i Ziembiewicz są małżeństwem, a ich miłość daje kobiecie poczucie szczęścia, które jednak szybko okazuje się złudne. Mężczyzna zdradza bowiem swoją żonę, raniąc ją dogłębnie. Mimo że cierpienie Elżbiety jest duże, szybko wybacza Zenonowi i daje mu szanse na naprawienia popełnionych błędów, ponieważ kocha go ślepą miłością i jest nad wyraz wyrozumiała.

Ziembiewicz nie wykorzystuje owej szansy i po raz kolejny cudzołoży z inną kobietą, tym razem z Justyną. Ta młoda dziewczyna po poznaniu Zenona szybko się w nim zakochuje. Widzi w nim szanse na lepsze życie i nadzieję na przyszłość. Miłość do Ziembiewicza stanowi dla niej podporę i uosobienie szczęścia, jednak w przeciwieństwie do Justyny mężczyzna nie traktuje jej tak samo, ponieważ Zenon patrzy na swoją kochankę tylko i wyłącznie przez pryzmat cielesności.

Ich relacje są zatem czysto instrumentalne ze strony mężczyzny i pełne nadziei ze strony kobiety, dla której miłość jest intensywną namiętność i treścią jej życia. Sprawy mocno się komplikują, gdy Justyna zachodzi w ciążę z Ziembiewiczem. To doprowadza do ogromnych napięć – Zenon stale martwi się o to, żeby nikt się nie dowiedział, że ma dziecko z córką kucharki, a Justyna odchodzi od zmysłów, nie umiejąc sobie poradzić z zaistniałą sytuacją.

Konsekwencje ich fatalnej miłości są tragiczne, ponieważ dziewczyna zaczyna tracić zmysły i pod wpływem szaleństwa wylewa kwas na Zenona, który po tym wydarzeniu popełnia samobójstwo. Przez to bardzo cierpi także Elżbieta, gdyż zostaje sama z nieswoim dzieckiem. „Granica” jest zatem utworem pokazującym, że miłość może być destrukcyjną siłą niszczącą życie człowieka, o ile wiąże się z kłamstwem, cynizmem i chęcią wykorzystania drugiej osoby.

Główna wina takiego stanu rzeczy leży po stronie Ziembiewicza, który nie tylko zdradza swoją żonę, ale również bardzo mocno rani kochankę; tak, że najpierw podejmuje nieudaną próbę samobójczą, a potem mści się na Zenonie, wylewając mu kwas na oczy. Ukazana w „Granicy” miłość jest bardzo toksyczna i destrukcyjna i kończy się tragicznie dla wszystkich bohaterów, gdyż oparte jest na kłamstwie. Nie ma tu miejsca na prawdę, zaufanie, szczerość i serdeczność, ponieważ Ziembiewicz w dużej mierze wykorzystuje kobiety wyłącznie dla swojej wygody i zaspokajania własnych żądz. Za pomocą takiego obrazu miłości Nałkowska chce pokazać, że to, czy nasze uczucie będzie szczęśliwe, zależy tylko i wyłącznie od naszych postaw moralnych i stosunku do drugiego człowieka.

Podsumowanie

Niespełniona, nieszczęśliwa i tragiczna miłość zmienia życie bohaterów literackich. Staje się dla nich brzemieniem, które przygniata i nie pozwala o sobie zapomnieć, często sprowadzając na ich życie osobiste dramaty. Nieszczęśliwa miłość jest ukazywana w sposób tragiczny i emocjonalny, gdyż prowadzi do cierpienia i klęski bohaterów. Angażując się w uczucie całym sobą i podporządkowując mu całe swoje życie, stawiają wszystko na jedną kartę, co w przypadku odrzucenia i niemożliwości spełnienia miłości staje się przyczyną porażki. Bohaterowie literaccy przeżywają miłość jako wielką siłę, pełną emocji, uniesień, patetyzmu i uczuciowości, która kieruje ich życiem i kształtuje ich losy.

Bibliografia

I Literatura podmiotu:
1) Bedier Joseph: Dzieje Tristana i Izoldy. Warszawa: Książka i Wiedza, 1987. ISBN: 837327880X,
2) Mickiewicz Adam, Dziady IV, W: Dziady II, IV i I, Warszawa, Książka i Wiedza, 1997, ISBN 830512911X,
3) Mickiewicz Adam, Pan Tadeusz, Kraków, Zielona Sowa, 2005, ISBN 8373895744,
4) Nałkowska Zofia, Granica, Warszawa, Książka i Wiedza, 1982,
5) Prus Bolesław, Lalka, Kraków, Zielona Sowa, 1998, ISBN 8372200017,
6) Safona, Do Afrodyty, [w:] Pieśni, Warszawa, VAN, 1995, ISBN 8390356201,
7) Szekspir William, Romeo i Julia, Kraków, Znak, 2006, ISBN 8324007091,
8) Żeromski Stefan, Wierna rzeka, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978.

II Literatura przedmiotu:
1) Chodkowski Arkadiusz, Kochać jak Tristan i Izolda, Parnasik, 1992, nr 2, s. 5, 12,
2) Dąbrowska Maria, Monografia wielkiej miłości, W: Markiewicz Henryk: „Lalka” Bolesława Prusa, Warszawa, Czytelnik, 1967, s. 293-295,
3) Lementowicz Urszula, Pan Tadeusz Adama Mickiewicza, Lublin, Biblios, 2012, ISBN 9788386581054, s. 23-24,
4) Nowacka Irena, Granica Zofii Nałkowskiej, Lublin, Biblios, 2012, 24-27,
5) Polańczyk Danuta, Dziady część II i IV, Lublin, Biblios, 2011, ISBN 9788386581061, s. 19-24.
6) Polańczyk Danuta, Romeo i Julia Williama Szekspira, Lublin, Biblios, 2010, ISBN 9788386581801, s. 18-21.

Ramowy plan wypowiedzi:

1. Teza: Tematyka miłosna w liryce jest ukazywana na różne sposoby.

2. Kolejność prezentowanych argumentów:
a) Do Afrodyty: smutny, pesymistyczny i bardzo emocjonalny sposób ujęcia tematyki miłosnej; nieodwzajemniona miłość, która przynosi cierpienie, lecz nie da się od niej uwolnić.
b) Romeo i Julia: burzliwa, pełna emocji i niezwykle intensywna miłość pomiędzy kochankami, która kończy się tragedią.
c) Tristan i Izolda: zdrada króla Marka, życie w kłamstwie i w ciągłym ukryciu, a ostatecznie śmierć jako konsekwencje nieszczęśliwej miłości.
d) Dziady cz. IV: wielkie uczucie do kobiety, które okazuje się tragiczne w skutkach dla Gustawa i sprowadza na niego cierpienie oraz samobójstwo.
e) Pan Tadeusz: nieszczęśliwa miłość Jacka i Ewy, która załamuje ich psychicznie, niszczy ich życie i prowadzi do osobistych tragedii.
f) Lalka: nieodwzajemniona miłość Stanisława do Izabeli, która niszczy jego życie, przekreśla jego szanse na szczęście i staje się jego przekleństwem.
g) Pani Bovary: niespełniona i nieszczęśliwa miłość pomiędzy wymagającą zbyt wiele Emmą a niepotrafiącym niczego jej ofiarować Karolem.
h) Wierna rzeka: miłość jako wielkie rozczarowanie, która pogrąża główną bohaterkę w ogromnym smutku i odbiera jej sens życia.
i) Granica: nieszczęśliwa miłość pomiędzy Zenonem oraz Elżbietą i Justyną, która wynika niemoralnego zachowania, kłamstw i braku szczerości pomiędzy bohaterami.

3. Wnioski:
a) Nieszczęśliwa miłość kształtuje losy bohaterów literackich.
b) Niespełniona miłość to powód cierpienia i osobistych dramatów.

 

Podobne wpisy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *