Tragiczna historia minionych wieków ukazana w filmie

Historia ludzkiej cywilizacji jest niezwykle bogata i różnorodna, gdyż z jednej strony można w niej znaleźć chlubne momenty, takie jak stanięcie człowieka na księżycu, rozwój technologiczny czy wynajdowanie rozmaitych wynalazków zwiększających komfort naszego życia, zaś z drugiej dramatyczne wydarzenia, jak wojny domowe, kataklizmy czy konflikty międzypaństwowe. Tragiczne historie miały ogromny wpływ na losy naszej cywilizacji, dlatego stały się one tematem często podejmowanym przez twórców współczesnej kinematografii. Poprzez ich wykorzystanie reżyserzy ukazują największe okrucieństwa, jakie zdarzyły się w ciągu minionych wieków.

Braveheart – Waleczne Serce

Produkcja Mela Gibsona zatytułowana „Braveheart – Waleczne Serce” dzieje się pod koniec XIII wieku w Szkocji i przedstawia historię walki o niepodległość mieszkańców tego kraju. Wolność została im odebrana przez Anglików, którzy wykorzystali okres bezkrólewia w celu przejęcia władzy w Królestwie Szkocji. Zrobili to w niezwykle brutalny sposób, bez wyrzutów sumienia plądrując i paląc szkockie wioski. Doskonale uzbrojeni najeźdźcy posuwali się nawet do morderstw i gwałtów na kobietach, a ich zachowanie w stosunku do Szkotów było hańbiące i wręcz nieludzkie.

Film „Braveheart” portretuje tragiczny okres niewoli tego narodu, który znalazł się pod panowaniem okrutnych Anglików. Będąc świadomym swojej siły i przewagi, zabierają oni wolność Szkotom i traktują ich jak podludzi, czego dowodem jest chociażby zasada tzw. pierwszej nocy, polegająca na tym, że po ślubie żona Szkota musi pierwszą noc spędzić nie ze swoim mężem, ale z Anglikiem. Okrucieństwo najeźdźców i tragizm ofiar widoczny jest podczas egzekucji wykonywanych z błahych powodów, jak chociażby wówczas, gdyż żona głównego bohatera opiera się przed Anglikiem, za co zostaje w bezceremonialny i niezwykle brutalny sposób zabita poprzez podcięcie gardła. „Braveheart – Waleczne Serce” odnosi się zatem do trudnych czasów istnienia Królestwa Szkockiego, które oznaczały tragiczny okres niewoli i terror dla tego narodu.

Polowanie na czarownice

Wymowny tytuł filmu wyraźnie wskazuje, z jakim okresem w dziejach ludzkości będziemy mieli do czynienia. Mianowicie hollywoodzka produkcja przedstawia problem Inkwizycji, wypraw krzyżowych i tępienia heretyków oraz czarownic przez kościół katolicki. Dwaj główni bohaterowie będący krzyżowcami to postaci zabijające niewiernych w imię wartości chrześcijańskich i szerzenia religii katolickiej, jednak nawet oni są świadomi hipokryzji, obłudy i okrucieństwa tego typu przedsięwzięć. W rzeczywistości nie mają one bowiem żadnego związku z szerzeniem katolicyzmu i polegają wyłącznie na brutalnym podboju wybranych obszarów.

Zamiast nauczać moralności, kościół zajmował się więc prowadzeniem krwawych wojen, co bez wątpienia było tragicznym okresem w dziejach ludzkości, który nie tylko doprowadził do śmierci dziesiątki tysięcy niewinnych ludzi, ale również w dużej mierze uniemożliwił rozwój cywilizacji. W „Polowaniu na czarownice” pojawia się jednak także inne tragiczne wydarzenie, a mianowicie epidemia dżumy. Widzimy ją w momencie, gdy dwóch głównych bohaterów wraca do swojego rodzinnego miasta i tam zastają je zdziesiątkowane oraz kompletnie splądrowane przez chorobę.

Z jej powodu większość mieszkańców umarła, a żywność została skażona, dlatego dostęp do niej ograniczono. Co więcej, jako przyczynę epidemii dżumy hierarchowie kościoła postrzegają działania czarownic, dlatego zadanie głównych bohaterów polega na złapaniu najgroźniejszej z nich. „Polowanie na czarownice” przedstawia tragiczny okres średniowiecza, gdzie zabobony i bezpodstawna nienawiść wobec innowierców doprowadziły do krwawych wojen i stały się przyczyną śmiercionośnej epidemii.

Amistad

Z kolei o problemie niewolnictwa mówi film Stevena Spielberga zatytułowany „Amistad”. Przedstawia on losy około 50 czarnoskórych osób przewożonych na statku jako jeńcy, którzy zbuntowali się przeciwko ludziom chcącym ich ubezwłasnowolnić, w związku z czym zabili prawie całą załogę. Podstęp jednego z ocalałych sprawił jednak, że statek dopłynął do USA, gdzie został przycumowany, a tamtejsi prawnicy wszczęli postępowanie mające wyjaśnić, do kogo on należy i czyją własnością są przewożeni w nim niewolnicy.

Spielberg w niezwykle wymowny i dramatyczny sposób opisuje tę historię, ukazując najpierw sposób, w jaki murzyni z Afryki są napadani przez białych. Mianowicie załoga hiszpańskiego żaglowca traktuje ich jak zwierzęta, plądrując ich wioski i zamykając w klatkach. Afrykańczycy noszą kajdany na rękach i nogach, a prawo USA traktuje ich jak towar, podobnie zresztą jak królowa Hiszpanii, która rości sobie do nich prawa, tak jak i ocaleli marynarze.

„Amistad” to film portretujący tragiczny okres niewolnictwa będącego czarną plamą w dziejach ludzkości. Spielberg pokazuje, że na początku XIX wieku murzyni byli podludźmi cynicznie wykorzystywanymi przez białych w celu wykonywania najtrudniejszych prac fizycznych. Nie mogli oni decydować o swoim losie i nawet na swoim kontynencie nie czuli się bezpiecznie, gdyż dosłownie każdego dnia mógł przypłynąć statek i zabrać ich do niewoli.

Lista Schindlera

Opowiadając historię pewnego Niemca, który uratował przez zagładą ponad tysiąc Żydów, Steven Spielberg pokazuje również obozy koncentracyjne w Polsce i Niemczech. Widzimy więc, jak więźniowie są do nich przewożeni pod pretekstem wyjazdu na wycieczkę. Rzeczywistość Holocaustu jest niezwykle okrutna i pełna kontrastów. Ci, którzy mogą i są na tyle silni, by pracować, zostają odsyłani do wykonywania katorżniczych, zaś słabsi, starsi lub schorowani ludzie są od razu wysyłani na śmierć.

Głód, brud, ubóstwo i cierpienie towarzyszą więźniom na każdym kroku. Ofiary są traktowane jak króliki eksperymentalne, na których można przeprowadzać wszelkiego rodzaju testy, gdyż nikt się nimi nie przejmuje. Z drugiej strony widzimy dobrze bawiących się i stale ucztujących Niemców, którzy żyją kosztem ofiar. Za nic mają ich los i w ogóle się o niego nie martwią. Traktują ofiary jak zwierzęta niegodne ludzkiego szacunku: okłamują je, wmawiając, że dzięki efektywnej pracy można uzyskać ułaskawienie i wyjść na wolność.

„Lista Schindlera” ukazuje Holocaust jako pełne cierpienia i śmierci wydarzenie, podczas którego ludzie tracą resztki godności. Warto zaznaczyć, że Steven Spielberg dużą uwagę przywiązuje do towarzyskiego życia katów i tego, jak ci bawią się, piją i tańcują, nie przejmując się wszechobecnym cierpieniem, którego są powodem. Nie można też zapominać o tytułowej postaci, będącej dowodem na to, że nawet podczas Holocaustu człowiek może stać się kimś lepszym.

Podsumowanie

Historia minionych wieków jest pełna tragicznych wydarzeń, które są przedstawiane przez twórców współczesnej kinematografii. Najczęściej wiążą się one z wojnami i poczuciem wyższości jednej grupy społecznej nad inną, w efekcie czego słabsze i odmienne jednostki są szykanowane, torturowane i nierzadko nawet zabijane. Tragiczna historia wynika przede wszystkim z chęci panowania jednych ludzi nad innymi i przekonaniem, że dane narody lub rasy wyłącznie z uwagi na swoją genetykę są uprzywilejowane względem innych, dlatego mogą je tłamsić w celu osiągnięcia osobistych korzyści. Nic więc dziwnego, że w każdym z omówionych dzieł mamy do czynienia z okrutnymi najeźdźcami i katami oraz cierpiącymi i ubezwłasnowolnionymi ofiarami.

Bibliografia

I Literatura podmiotu:
1. Gibson Mel, Braveheart – Waleczne serce, USA, Syrena EG, 1995,
2. Sena Dominic, Polowanie na czarownice, USA, Monolith Films, 2011,
3. Spielberg Steven, Amistad, USA, Imperial, 1997,
4. Spielberg Steven, Lista Schindlera, USA, Universal Pictures, 1993.

II Literatura przedmiotu:
1. Historia, W: Słownik motywów literackich, red. Nawrot Agnieszka, Kraków, Greg, 2004, s. 123-125, ISBN 83-7327-394-8
2. Łojek Bożena, Katyńskie lęki i obsesje (Z ekipą filmową A. Wajdy), Ład, 1989, nr 44, s. 14-15,
3. Łudzeń Paweł, Braveheart, dostęp online: http://www.film.org.pl/prace/braveheart.html, 01.03.2013.

Ramowy plan wypowiedzi:

1. 1. Teza: Poprzez przedstawienie tragicznych historii minionych wieków reżyserzy ukazują największe okrucieństwa, jakie zdarzyły się w czasie istnienie ludzkości.

2. Kolejność prezentowanych argumentów:
a) „Braveheart – Waleczne Serce”: film odnoszący się do bestialskiego traktowania Szkotów przez Anglików, którzy odebrali im niepodległość.
b) „Polowanie na czarownice”: tragiczna historia minionych wieków zaprezentowana w kontekście świętej Inkwizycji, wypraw krzyżowych i epidemii dżumy.
c) „Amistad”: niewolnictwo jako haniebny i niechlubny okres w dziejach ludzkości, który oznaczał bestialskie traktowanie Afrykanów i wykorzystywanie ich przez białych.
d) „Lista Schindlera”: Holocaust jako okres, w którym Żydzi w nieludzki byli eksterminowani przez okrutnych Niemców.

3. Wnioski:
a) Historia minionych wieków jest pełna tragicznych wydarzeń, które są przedstawiane przez twórców współczesnej kinematografii.
b) Tragiczne historii minionych wieków najczęściej wiążą się z wojnami i poczuciem wyższości jednej grupy społecznej nad inną, w efekcie czego słabsze i odmienne jednostki są szykanowane, torturowane i nierzadko nawet zabijane.
c) Tragiczna historia minionych wieków wynika przede wszystkim z chęci panowania jednych ludzi nad innymi i przekonaniem, że dane narody lub rasy wyłącznie z uwagi na swoją genetykę są uprzywilejowane względem innych, dlatego mogą je tłamsić w celu osiągnięcia osobistych korzyści.