Motyw kobiety w literaturze – różne portrety i wizerunki na wybranych przykładach

Motyw kobiety od tysięcy należy do największych inspiracji literackich, która pojawia się dosłownie w każdej epoce. Niezależnie od okresu historycznego zawsze można spotkać ten topos, lecz jego ujęcia są różne, tak samo jak kobiety. Niekiedy bohaterki są bowiem matkami, innym razem kochankami, a w kolejnym przypadku kurami domowymi, jednak bez względu na to, jaką rolę przyjmują, zawsze ukazane zostają ich postawa, światopogląd, osobowość i charakter, a ich wizerunki przedstawiane są kontakcie z mężczyznami. Warto prześledzić poszczególne epoki i wyłowić z nich najciekawsze postaci kobiece.

Dzieje Tristana i Izoldy

Tytułowa bohaterka to ceniona w królestwie córka króla Irlandii o niezwykłej urodzie i cudownych, charakterystycznych blond włosach. Izolda jest obiektem zachwytu wielu mężczyzn, jednak ma wyjść za mąż za króla. Z uwagi na przypadkowe wypicie napoju miłosnego przez nią i Tristana okazuje się to jednak niemożliwe, gdyż trunek powoduje, że nierozerwalne uczucie łączy na zawsze dwoje głównych bohaterów. Los Izoldy jest więc tragiczny, bo wbrew sobie zakochuje się w Tristanie, mimo że jest przeznaczona królowi. Należy zauważyć, że Izolda przyjmuje los z godnością i honorem, więc nie oponuje przeciwko wyrokowi śmierci, jaki na nią spada z powodu zdrady. Próbuje walczyć z zakazaną miłością, ale uczucia są silniejsze od rozumu.

O jej poświęceniu i ofiarności w imię miłości świadczy fakt, że jest gotowa zginąć, jeśli tylko może tym samym uratować życie Tristanowi. Izolda cierpi z powodu uczucia do Tristana i chce dzielić ból rozłąki wraz z nim, toteż rezygnuje z cudownego dzwoneczka przekazanego jej przez Tristana. Jako kobieta jest dumna i honorowa, dlatego gdy dowiaduje się, że Tristan poślubił inną kobietę, zabroniła mu się do siebie zbliżać. Jednocześnie Izolda naraża się na śmierć poprzez spotkania z Tristanem, ale nie rezygnuje z nich, bo miłość ma dla niej fundamentalne znaczenie. Ważną jej cechą jest kierowanie się w życiu emocjami – nie tylko uczuciem, ale również gniewem i zemstą, co widać, gdy nie chce przebaczyć Tristanowi jego zdrady, grozi mu mieczem i pragnie zemsty na mordercy wuja.

Izolda to kobieta odważna, zdeterminowana i gotowa do poświęceń, co decyduje, że ukrywa się w lesie wraz z Tristanem i również dzięki sprytowi przechodzi próbę gorącego żelaza. Ponadto jest to bohaterka gwałtowna i impulsywna, ponieważ chce zabić bezbronnego Tristana, gdy dowiaduje się, że jest mordercą jej wuja, a także zleca zabójstwo służącej Brangien, motywując swoją decyzję tym, że wie ona zbyt dużo o jej związku z Tristanem. Z drugiej strony okazuje się empatyczna, gdy wybacza Tristanowi zabicie Morhołta i potrafi zrozumieć powody, którymi się kierował, a także przeprasza Brangien za to, że była w stosunku do niej tak podejrzliwa. Z kolei o jej szlachetności świadczy fakt udzielenia pomocy ludziom dzięki umiejętnościom leczniczym. Wszystko to składa się na postać pozytywnej i zarazem tragicznej kobiety, którą rządzą skrajne emocje.

Makbet – Lady Makbet

Cyniczną i okrutną postacią jest Lady Makbet. Żona tytułowego bohatera dramatu Szekspira – „Makbeta” – to kobieta nad wyraz przebiegła oraz jednocześnie silna psychiczna i gotowa na wiele, aby osiągnąć wyznaczony cel, co upodabnia ją do Antygony. W odróżnieniu od antycznej bohaterki Lady Makbet nie ma jednak w sobie ani krzty współczucia ani idealizmu i wykazuje się daleko idącą bezwzględnością. Pod jej wpływem połączonym z przepowiednią wiedźm i własną ambicją Makbet decyduje się bowiem na zabójstwo prawowitego króla – Dunkana.

Lady Makbet podstępnie namawia go do morderstwa i nakierowuje na drogę zbrodni, aby w ten sposób zaspokoić swoją żądzę władzy. Wykorzystuje męża dla zdobycia tronu i nie powstrzymuje się nawet przed obrażaniem go, kiedy zauważa jego wahania. Ma świadomość, że Makbet jest zbyt słaby psychicznie, aby sprostać makabrycznemu zadaniu samemu, dlatego przebiegle nim kieruje i pobudza jego żądzę władzy za pomocą manipulacji. Lady Makbet nie odczuwa wyrzutów sumienia nawet po morderstwie, co świadczy o jej niezłomnej i pozbawionej empatii psychice.

Bohaterka dramatu Szekspira to typowa femme fatale, która niszczy życie mężczyzny i traktuje go jak swoją marionetkę, mając nad nim psychiczną przewagę. Determinacja i siła psychiczna opuszczają ją, kiedy Makbeta całkowicie pochłaniają zbrodnie i władza. W efekcie czego izoluje się od świata i odsuwa od siebie żonę, a ona traci grunt pod nogami. Lady Makbet, pozbawiona władzy i wpływu na męża, wpada w szaleństwo i nie mogąc poradzić sobie z samotnością oraz odtrąceniem, popełnia samobójstwo. W jej przypadku odebranie sobie życia nie świadczy jednak o odwadze i honorze, lecz o słabości i nieumiejętności radzenia sobie z problemami. Bo o ile Lady Makbet była silna, kiedy wszystko szło po jej myśli, o tyle utrata władzy doprowadziła ją do załamania i skończyła się samobójstwem.

Giaur – Leila

Dzieło George’a Byrona przedstawia losy tytułowego bohatera – Wenecjanina, który po przybyciu do dalekiej, orientalnej Grecji spotyka muzułmańską brankę o imieniu Leila i ze wzajemnością się w niej zakochuje. Kobieta ma świadomość dopuszcza się tym samym zdrady w stosunku do baszy Hassana, lecz jej miłość jest silniejsza. Dobrze wie, jakie konsekwencje mogą wiązać się ze zdradą, jednak podejmuje ryzyko i dąży do spełnienia swojego uczucia. Potajemnie spotyka się z ukochanym i planuje przeprowadzić z nim wspólną ucieczkę, lecz Hassan odkrywa zdradę Leili i zgodnie z orientalnym obyczajem zabija ją poprzez utopienie.

Bohaterka powieści poetyckiej Byrona to kobieta wrażliwa, czuła i gotowa do poświęceń w imię miłości, która próbuje wyrwać się z ucisku baszy i ułożyć sobie życia u boku ukochanego mężczyzny. Leila stanowi wyraz potrzeby realizacji swoich marzeń i ideałów, których siła jest w stanie pokonać wizję śmierci. Pragnie normalnej, wrażliwej miłości polegającej na bliskości emocjonalnej i uczuciowej, a nie na podporządkowaniu. Jej postać jest ukazana jako źródło wielkiego zachwytu głównego bohatera i jako romantyczna kochanka ofiarowująca swoje życie w imię miłości.

Pan Tadeusz – Zosia

Jedna z postaci pojawiających się w poemacie Adama Mickiewicza to czternastoletnia Zosia. Poznajemy ją w ogrodzie, kiedy tytułowy bohater zachwyca się jej subtelnym i delikatnym wyglądem. Zosia to kobieta piękna i wzbudzająca zachwyt nie tylko w Tadeuszu, ale również w innych mężczyznach z Soplicowa. Pomimo wyjątkowego wdzięku zachowuje skromność i nie traci swojej wrażliwości. Jej naturalność, prostoduszność, szczerość i dobre wychowanie sprawiają, że o wiele lepiej czuje się w kontakcie z dziećmi niż podczas hucznych spotkań towarzyskich. Zosia często opiekuje się najmłodszymi mieszkańcami Soplicowa i potrafi znaleźć z nimi wspólny język. Oprócz odpowiedzialności, wrażliwości i opiekuńczości wykazuje się pracowitością, co udowadnia zapałem, z jakim zajmuje się zwierzętami i ogrodem.

W stosunku do swoich opiekunów jest lojalna i posłuszna, a Tadeusza obdarza szczerym i nieskazitelnym uczuciem, czemu daje wyraz podczas pożegnania i poprzez modlitwę o jego szczęśliwy powrót do domu. Równie ważna jak miłość własna jest dla Zosi miłość do narodu i świadomość wypełniania powinności patriotycznych, dlatego nie sprzeciwia się wyjazdowi Tadeusza. Cechuje się wobec tego wyrozumiałością, a ponadto ma świadomość potrzeb osób najbiedniejszych i najbardziej potrzebujących, co udowadnia za sprawą akceptacji uwłaszczenia chłopów. Zosia to kobieta zjawiskowa, wyidealizowana i pozbawiona wad, która łączy w sobie zalety duchowe i fizyczne. W „Panu Tadeuszu” pełni funkcję ukochanej tytułowego bohatera.

Nana

Zdecydowanie bardziej negatywny obraz kobiety przedstawia Emil Zolla w naturalistycznej powieści „Nana”, której akcja dzieje się w drugiej połowie XIX wieku w Paryżu. Tytułową bohaterkę poznajemy jako osiemnastoletnią prostytutkę pochodzącej z ubogiej, pijackiej rodziny. Nana zarabia na życie, sprzedając swoje ciało mężczyznom, w czym skutecznie pomaga jej piękny wygląd. Jej sytuacja ulega zmianie po występie w teatrze, gdy wychodzi na scenę nago i swoim wdziękiem oszałamia zgromadzonych wśród publiczności widzów. Od tej chwili Nana staje się obiektem pożądania najbogatszych i najbardziej wpływowych mężczyzn z paryskich wyższych sfer. Awansuje w hierarchii społecznej i świadomie wykorzystuje swoją pozycję oraz cielesność, aby upokarzać mężczyzn i posługiwać się nimi dla własnych celów.

Nana uwodzi kolejnych kochanków, jednak traktuje ich w sposób wręcz okrutny; bez wyrzutów sumienia zdradza z innym mężczyznami i żąda zaspokajania swoich wygórowanych zachcianek materialnych, w efekcie czego doprowadza ich do ruiny finansowej. Z jej powodu cały majątek tracą bankier Steiner, hodowca koni Vandeuvresa i dziennikarz Fauchery; Filip Hugo trafia do więzienia za kradzież, której dla niej dokonuje, a jego brat odbiera sobie życie, kiedy uświadamia sobie, z jak okrutną kobietą ma romans. Nana to kobieta skrajnie zepsuta, dbająca tylko o przyjemności, która ciało traktuje jak towar, wymieniając go na dobra materialne. Jako arystokratyczna kurtyzana mści się na mężczyznach i prowadzi ich do spektakularnego upadku.

Główna bohaterki powieści to typowa femme fatale pozbawiona kręgosłupa moralnego, dla której obcowanie z kilkoma mężczyznami w jednym czasie i oddawanie się za pieniądze to zwykła, nic nieznacząca błahostka. Nana to kobieta zdeprawowana, bezwstydna i zdemoralizowana, ale świadoma swoich walorów i wykorzystująca je z premedytacją. Jest szczera do bólu, nie ukrywa swoich intencji i dba tylko o pieniądze, a wobec jej zabójczej cielesności niewielu mężczyzn potrafi pozostać obojętnych.

Mimo że Nana nie wzbudza sympatii, to jej los wydaje się po trosze tragiczny, gdyż często żałuje swojego życia i marzy o spokojnej egzystencji na wsi, a jednocześnie śni o wielkiej fortunie i perfidnie wykorzystuje mężczyzn do własnych celów. Przeżywa więc rozterki wewnętrzne, które pokazują, że nie potrafi poradzić sobie z własnym życiem i jednoznacznie pogodzić się z tym, jakie ono jest. Ostatecznie Nana umiera na ospę jako już nieco zapomniana prostytutka. Jej postać symbolizuje upadek moralny arystokratycznego Paryża, a jej cielesność to źródło niszczącej siły, która pociąga i zniewala.

Lubię, kiedy kobieta…

Godnym omówienia w kontekście tematu dziełem modernistycznym jest wiersz „Lubię, kiedy kobieta…” Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Utwór ten uznaje się za jeden z najbardziej znanych erotyków w polskiej literaturze. Już sam tytuł może świadczyć o jego wymowie. Na jego podstawie można domyślać się, że miłość jest tu przeżyciem cielesnym i fizycznym, zaprezentowanym w oderwaniu od emocjonalnej miłości i głębokiego uczucia, a kobieta to obiekt seksualny sprowadzony do wymiaru fizycznego.

Przerwa-Tetmajer, opisując akt seksualny, ukazuje płeć piękną jako obiekt erotycznego pożądania. Kobieta jest opisana niezwykle wyzywająco i zmysłowo, jako przeżywająca uniesienie jednostka. Podmiot liryczny po kolei mówi o jej poszczególnych częściach ciała, upajając się nimi do woli. W czasie, gdy ukazał się utwór, była to swojego rodzaju rewolucja, ponieważ nigdy wcześniej nie powstał tak mocno przesycony erotyzmem wiersz, który opisywałby kobietę w tak bezpruderyjny sposób. Wszak niewiasta z dzieła Przerwy-Tetmajera to ogarnięty cielesną rozkoszą obiekt seksualny sprowadza do funkcji fizycznych.

Autor porusza także temat rozdźwięku między jej pożądaniem a przyjętymi w społeczeństwie konwenansami, które ówcześnie mocno ograniczały kobiety w kontekście cielesności i przeżywania aktu miłosnego. Z jednej strony widzimy wstyd, a z drugiej pożądanie i chęć przeżywania rozkoszy. Takie ujęcie tematu wpisuje się młodopolski nurt poezji erotycznej, śmiało podejmującej zagadnienia ludzkiej seksualności.

Chłopi – Jagna

Do najznamienitszych dzieł polskiej literatury epoki modernizmu należą bez wątpienia „Chłopi”. Nagrodzona literacką Nagrodą Nobla powieść Władysława Reymonta ukazuje codzienne życie mieszkańców wsi Lipce na początku XX wieku. Jedną z najbardziej intrygujących bohaterek jest Jagna – piękna, dziewiętnastoletnia córka Dominikowej. Jej naturalność, zdrowie i niepowtarzalna urody stały się z jednej strony obiektem zazdrości innych kobiet ze wsi, a z drugiej przyczyną, dla której była obiektem pożądania mężczyzn z Lipiec.

Jagna to niezwykle skomplikowana osobowość, w ogromnym stopniu odróżniająca się od innych bohaterek utworu nie tylko z uwagi na swój wdzięk, ale również z powodu nietypowego usposobienia. W życiu kieruje się bowiem emocjami i ulega targającym ją namiętnościom, dlatego mimo że posiada męża, romansuje z innymi mężczyznami. Nie postępuje rozumnie i logicznie, ponieważ nie potrafi obiektywnie ocenić własnego zachowania, nie jest zdolna do głębszych refleksji i nie ma świadomości konsekwencji swoich czynów. Jagną sterują popędy, które chce zaspokoić w danej chwili, toteż wpada w ramiona Antka, Jasia, Mateusza i wójta.

Romansuje z kolejnymi mężczyznami, bo nie postrzega rzeczywistości w kategoriach moralnych i nie odróżnia dobra od zła. Jagna nie stawia oporu zalotnikom i daje się uwodzić, a przez to wzbudza plotki we wsi. Odbiera świat instynktem i emocjami, a nie rozumem, więc zdrada nie jest dla niej czymś złym, lecz stanowi sposób na zaspokojenie popędów. Jagna często nie rozumie nawet samej siebie, o czym świadczy fakt, że nierzadko wybucha płaczem, a słowa krytyki i ostrzeżenia ze strony matki oraz księdza traktuje jak personalne ataki. Do osobowości młodej Dominikowej bardzo dobrze pasuje jej talent artystyczny i wrażliwość na naturę, w związku z czym zdarza się, że kontempluje otaczający ją krajobraz i często jest zamyślona oraz nieobecna.

Jagna nie potrafi nawiązywać z ludźmi trwałych relacji, nie pasuje do lipickiej społeczności i nie przestrzega tamtejszych zasad, ale nie robi tego świadomie, lecz instynktownie. Jej postać uosabia samotność młodopolskich indywidualistów i artystów rozumiejących rzeczywistość w sposób jednostkowy i niepowtarzalny, a przez to nieodpowiadający społecznym wymaganiom. Jagna to bohaterka typowo kobieta, będąca częścią natury i ulegająca jej prawom, a przez to wpisująca się w modernistyczny nurt naturalizmu, który przedstawiał jednostkę jako element świata przyrody.

Z kolei jej indywidualizm i duchowa wrażliwość sytuują ją na pograniczu młodopolskiego neoromantyzmu, dla którego sfera niematerialna miała bardzo duże znaczenie. Porównując Jagnę z wcześniej omówionymi bohaterkami, należy zauważyć podobieństwo do Lady Makbet, ponieważ obie kobiety kuszą mężczyzn i bawią się nimi. Różnica polega jednak na tym, że Jagna robi to w sposób nieświadomy, zaś Lady Makbet – intencjonalnie i z myślą o osiągnięciu osobistych korzyści. Tak więc mimo że obie kobiety można określić jako femme fatale, to portret psychologiczny Jagny jest z pewnością bardziej łagodny.

Moralność pani Dulskiej – Aniela

Całkowicie negatywny portret odnajdujemy w „Moralności pani Dulskiej”. Tytułowa bohaterka dramatu Gabrieli Zapolskiej to żona, matka i właścicielka kamienicy, a więc kobieta wyemancypowana i posiadająca realną władzę. Sprawuje ją jednak w sposób szkodliwy dla innych, gdyż z uwagi na swoje skąpstwo Aniela oszczędza na wszystkim, na czym się da; mężowi wydziela cygara, niemal rezygnuje z ogrzewania mieszkania, podczas jazdy w tramwaju każe córce się pochylić, aby zapłacić tańszy bilet, a Meli sugeruje kąpiel w zimnej wodzie, ponieważ ogrzewanie kosztuje.

Dulska jest zakłamana i obłudna, gdyż krytykuje innych za zachowania, które jej samej bynajmniej nie są obce, tak jak np. gdy wypomina Juliasiewiczowej jej „złodziejski spryt” lub kiedy sugeruje synowi Zbyszkowi, aby się lepiej prowadzi. Wskazuje to również na jej poczucie władzy i świadomość własnej siły, osiągniętej przede wszystkim za sprawą pieniędzy. Jednocześnie bezwstydnie plotkuje i z własnej inicjatywy zawiązuje spisek przeciwko synowi, co prowadzi do rodzinnego dramatu i konieczności przekupienia służącej Hanki, która stała się swego rodzaju kartą przetargową dla Anieli.

O jej przebiegłości i dwulicowości świadczy z kolei sytuacja, kiedy wynajmuje mieszkanie pannie lekkich obyczajów, bo płaci terminowo czynsz, a wyrzuca z kamienicy pogrążoną w depresji kobietę, która chciała popełnić samobójstwo, aby nie wywoływać skandalu. Choć Aniela ma o sobie bardzo wysokie mniemanie, to jej głupota i ograniczenie intelektualnie są wyraźnie widoczne. Dulska to kobieta o wąskich horyzontach, nieinteresującą się kulturą ani nauką i dbająca wyłącznie o pieniądze oraz moralność na pokaz. Nie potrafi wychować dzieci, jest wobec nich zaborcza i całkowicie je sobie podporządkowuje, podobnie jak męża.

Wykorzystuje swoją przewagę materialną, aby kontrolować resztę rodziny, a podczas rozmów krzyczy, wydaje rozkazy i traktuje innych przedmiotowo. Aniela nie liczy się z nikim i dba tylko o siebie, a zarazem poprawia i poucza innych, mimo że sama zasługuje na całościową krytykę. Jej portret psychologiczny został ukazany za pomocą techniki naturalistycznej, co wpisuje się w założenia epoki Młodej Polski, bardzo często sięgającą po ten prąd. Gabriela Zapolska zaprezentowała więc Anielę w obliczu prawdziwego, codziennego życia, ukazując brzydotę wewnętrzną oraz skupiając się na jej cechach charakterologicznych.

Ponadto karykaturalna postać Dulskiej jest sposobem na krytykę mieszczaństwa i zakłamanej moralności tej warstwy społecznej, co również należy uznać za specyficzny zabieg dla Młodej Polski. Wówczas mieszczanie podlegali bowiem bardzo negatywnej ocenie, czemu dała wyraz również Gabriela Zapolska. Porównując Anielę z Jagną, należy zauważyć, że Dulska to jednoznacznie zła postać, co odróżnia ją od bohaterki „Chłopów” i przybliża do Lady Makbet. Do Jagny i Lady Makbet upodabnia ją fakt, że niszczy życie innym ludziom, choć młoda Dominikowa robi to nieświadomie, czego nie można powiedzieć o Anieli. Pozorna siła charakteru, która w rzeczywistości jest jednak tylko fasadą, pozwala również na porównanie Dulskiej z Lady Makbet.

Dziennika Bridget Jones

„Dziennika Bridget Jones” opowiada historię tytułowej bohaterki będącej kobietą niezależną, wyzwoloną i w ogromnym stopniu poświęcającą się pracy. Bridget Jones prowadzi samotne życie, a do utrzymania się na całkiem wysokiej stopie życiowej nie potrzebuje mężczyzny, ponieważ jej zarobki są w pełni wystarczające. Można więc określić ją jako kobietę zaradną i potrafiącą odnaleźć się w dzisiejszej rzeczywistości. Często myśli o mężczyznach, jednak nie ma stałego partnera, co w dużej mierze wpędza ją w różnego rodzaju kompleksy.

Mimo swojej niezależności Bridget Jones nie jest szczęśliwa, ponieważ czuje się samotna, dlatego często marzy o statecznej roli matki i żony. Jej nowoczesny styl życia zmusza ją bowiem do ciągłych diet, uprawiania sportu i częstych zabiegów kosmetycznych, które wcale nie są dla niej przyjemne, jednak traktuje je jako konieczność. W utworze Helen Fielding mamy do czynienia z portretem całkowicie wyemancypowanej i świadomej swojej wartości, współczesnej kobiety, która z tego powodu bynajmniej nie jest szczęśliwa. Można ją określić jako niezależną pod względem finansowym, a także jako typową kobietę nowoczesną, dla której tak samo ważna jest zarówno samorealizacja oraz praca, jak i miłość.

Podsumowanie

Portrety kobiet w literaturze są bardzo różne i niejednoznaczne. Z jednej strony mamy bowiem cyniczną i obłudną Nanę, z drugiej trudną ograniczony do cielesności wizerunek kochanki z „Lubię, kiedy kobieta…”, a z trzeciej niemal anielską sylwetkę Leili. Rola, w jakiej najczęściej występują kobiety, to kochanka lub partnerka mężczyzny. Każdą omówionych bohaterek poznajemy bowiem w relacji z mężczyzną, który może być mężem lub kochankiem. Za sprawą stosunków między mężczyzną a kobietą dowiadujemy się, jakimi postaciami tak naprawdę są poszczególne bohaterki. W kontekście wniosków należy zauważyć, że duży wpływ na sposób kreacji wizerunku kobiety ma epoka, w której powstało dane dzieło.

Bibliografia

I Literatura podmiotu:
1. Bedier Joseph: Dzieje Tristana i Izoldy, Warszawa, 1997.
2. Byron George Gordon, Giaur, Kraków, Greg, 2003, ISBN 8373271740,
3. Fielding Helen, Dziennik Bridget Jones. W pogoni za rozumem, Warszawa, Poznań, Zysk i s-ka, 2004, ISBN 8372987173,
4. Mickiewicz Adam, Pan Tadeusz, Warszawa, 1993
5. Przerwa-Tetmajer Kazimierz, Lubię, kiedy kobieta…, W: Liryki – Przerwa-Tetmajer Kazimierz, Aglo, Toruń, 2005, s. 18-19,
6. Reymont Władysław, Chłopi, Wrocław, Siedmioróg, 2003, ISBN 8371628749,
7. Szekspir William, Makbet, Kraków, Zielona Sowa, 2003, ISBN 8373892206,
8. Zapolska Gabriela, Moralność Pani Dulskiej, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1996, ISBN 8373898425,
9. Zolla Emil, Nana, Wrocław, Siedmioróg, 1991, ISBN 8385193219.

II Literatura przedmiotu:
1. Kobieta, W: Słownik motywów literackich, red. Nawrot Agnieszka, Kraków, Greg, 2004, ISBN 8373273948, s. 141-150,
2. Lementowicz Urszula, Poezje Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Lublin, Biblios, 2009, ISBN 9788386581535, s. 23-26,
3. Nowacka Irena, Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej, Lublin, Biblios, 2010, ISBN 9788386581221, 22-28, 30, 32-34,
4. Osmoła Józef, Chłopi Władysława Reymonta, Lublin, Biblios, 2012, ISBN 978838658, s. 22-23,
5. Polańczyk Danuta, Makbet W. Szekspira, Lublin, Biblios, 2011, ISBN 9788386581566, s. 21-24,
6. Wilczycka Danuta, Giaur George’a Gordona Byrona, Lublin, Biblios, 2010, ISBN 9788386581689, s. 24-27.

Ramowy plan wypowiedzi

1. Teza: Postaci kobiece w literaturze różnych epok są bardzo różnorodne i ukazują szeroki wachlarz rozmaitych postaw, osobowości i charakterów.

2. Kolejność prezentowanych argumentów:
a) Dzieje Tristana i Izoldy: Izolda jako piękna i tragicznie zakochana bohaterka rycerskiego eposu.
b) Makbet: dążąca po trupach do celu, okrutna i pozbawiona empatii manipulatorka, która za sprawą swojej rządzy władzy niszczy życie męża i swoje.
c) Giaur: Layla jako wrażliwa i tragiczna kochanka Giaura, która pomimo ryzyka śmierci dąży do spełnienia swojej wielkiej miłości.
d) Pan Tadeusz: Zosia jako i pozbawiona wad romantyczna kochanka, która olśniewa pięknem, delikatnością, subtelnością i naturalnością.
e) Nana: zdemoralizowana i rozpustna prostytutka, która doprowadza kolejnych mężczyzn do upadku.
f) Lubię, kiedy kobieta…: wizerunek kobiety sprowadzony do wymiaru fizycznego i ukazany w kontekście zbliżenia seksualnego z mężczyzną.
g) Chłopi: Jagna jako femme fatale, która ulega pożądaniu, kieruje się emocjami i nie jest w stanie kontrolować swojego zachowania.
h) Moralność pani Dulskiej: negatywny portret Anieli Dulskiej jako sposób na krytykę mieszczan.
i) Dziennik Bridget Jones: nowoczesna, wyemancypowana, świadoma swoich wartości i samotna kobieta współczesna, która w równym stopniu dba o pracę, rozwój, wygląd i uczucia.

3. Wnioski:
a) Obrazy kobiet są skrajnie różne i można w nich odnaleźć zarówno typowe femme fatale, jak i bohaterki będące wręcz aniołami.
b) Portret kobiety prezentowany jest w odniesieniu do relacji z mężczyzną.
c) Kobiety mogą pełnić różne role społeczne, takie jak matka, żona, kochanka czy prostytutka.

 

Podobne wpisy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *