II wojna światowa to jeden z najtragiczniejszych okresów w dziejach ludzkości, w trakcie którego dwaj agresorzy – niemiecka III Rzesza i sowiecka Rosja – zorganizowały w Europie terror na nieznaną wcześniej skalę. Jednym z najważniejszych elementów składających się na funkcjonowanie tych totalitarnych państw były obozy – koncentracyjne w przypadku Niemców i sowieckie łagry w przypadku […]
Kategoria: Totalitaryzm
Totalitaryzm to bardzo specyficzny i skrajny system rządów, którego celem jest zdobycie władzy nad całym społeczeństwem, realizując określoną ideologię poprzez terror, propagandę i szereg ograniczeń wobec obywateli. W literaturze odniesienia do totalitaryzmu znaleźć można głównie w tekstach XX wieku, ponieważ nawiązywały one do reżimów Adolfa Hitlera oraz Józefa Stalina. Literatura łagrowa, dotycząca doświadczeń i walki o życie ludzi osadzonych w sowieckich więzieniach, prezentowała okrucieństwo i bezwzględność totalitaryzmu (Gustaw Herling- Grudziński „Inny Świat”). Również życie w łagrach, przedstawione chociażby przez Tadeusza Borowskiego, ukazuje, jak system polityczny może zrobić ze współczesnych ludzi katów i pełnych nienawiści morderców. W literaturze występują także groteskowe ujęcia tego okrutnego systemu rządów, gdzie autor wyśmiewa tę rzeczywistość pełną kłamstw, łapówek i skrajności (Michaił Bułhakow „Mistrz i Małgorzata”).
Katorga w sowieckich łagrach – obraz martyrologii w literaturze
Polska historia pełna jest zarówno wielkich i podniosłych zwycięstw, takich jak bitwa pod Grunwaldem, bitwa pod Wiedniem bądź Bitwa Warszawska, jak i klęsk oraz porażek symbolizowanych przede wszystkim przez II wojnę światową i zabory. Właśnie w czasie trwającej 123 lata niewoli i podczas II wojny światowej jako naród cierpieliśmy najbardziej i przeżywaliśmy katorgę ze strony […]
Obrazy getta w literaturze, filmie i malarstwie
Gettem określa się wydzieloną część miasta, na obszarze której żyją przedstawiciele danej mniejszości narodowej, z reguły żydowskiej. Choć getta budowano już w starożytności, to w świadomości społecznej istnieją one przede wszystkim w kontekście II wojny światowej. Wówczas bowiem niemieccy naziści masowo tworzyli żydowskie getta na okupowanych przez siebie terenach, w tym przede wszystkim w Polsce.
Socrealizm w Polsce – w literaturze, malarstwie i muzyce
Socrealizm zrodził się w wyniku rewolucji bolszewickiej i w efekcie ekspansji rosyjskiego socjalizmu, czyli komunizmu w Europie przed II wojną światową. Był on obecny w sztuce aż do lat 90. XX wieku, czyli do czasu upadku ZSRR. Socrealizm powstał, aby realizować cele radzieckiego systemu komunistycznego, dlatego sposób kreowania rzeczywistości, jaki wykorzystują twórcy tego nurtu, został […]
Totalitaryzm i jego obraz w literaturze
Totalitaryzm to system sprawowania władzy, który cechuje się wykorzystaniem aparatu państwa do przejęcia całkowitej kontroli nad społeczeństwem. W jego ramach decydenci korzystają z rozmaitych metod ingerujących w życie obywateli, dzięki czemu mogą ich sobie podporządkować. W totalitaryzmie powszechne są zatem szykany wobec ludzi, używanie środków przymusu i stosowanie przemocy. Historia XX wieku pokazuje, że tego […]
Literacka, filmowa i malarska wizja PRL-u
Polska to kraj mocno doświadczony przez historię, który wielokrotnie znajdował się w niewoli i był rządzony przez przedstawicieli obcych państw. Tak było w czasie zaborów, jak również w okresie PRL-u, kiedy w istocie władza należała do przedstawicieli ZSRR administrujących wówczas Polską z tak zwanego tylnego fotela, za pośrednictwem kontrolowanych przez siebie urzędników sprawujących rządy w […]