Obraz Rosji i portret społeczeństwa rosyjskiego w Ustępie „Dziadów”

Adam Mickiewicz przedstawia w Ustępie swoją perspektywę na społeczeństwo rosyjskiego. Ustęp jest zainspirowany podróżą do Moskwy odbytą przez naszego narodowego wieszcza. Przedstawiony przez autora obraz jest bardzo niejednoznaczny, ponieważ da się zauważyć duże zróżnicowanie społeczne. W Rosji można wyodrębnić zarówno tchórzy, kapusiów i żołnierzy walczących dla cara, jak i prawdziwych patriotów, dla których naród stanowi wartość samą w sobie.

Do negatywnych postaci należą z pewnością lojalni wobec cara aparatczycy z senatorem Nowosilcowem na czele. Są oni bezwzględni, okrutni i całkowicie oddani okrutnemu władcy. Do tej grupy możemy zaliczyć również Leona Bajkowa i Botfinka. Te trzy postaci symbolizują bestialską władzę cara, który jednoosobowo sprawuje despotyczne rządy.

Mickiewicz w Ustępie przedstawia obraz nie tylko ludzi bliskich carowi, ale również zwykłe jednostki, którym przyszło żyć w Petersburgu. Życie przeciętnych Rosjan jest bardzo ciężkie, ponieważ wielu z nich musi katorżniczo pracować, aby budować potęgę cara. Naród całkowicie podlega jego woli i nie może się wobec niej sprzeciwić.

Będący ucieleśnieniem całego zła car tłamsi zarówno Polaków, jak i swoich rodaków. Jak więc widać, Mickiewicz w swoim dziele przedstawia obraz Rosji z różnych perspektyw, skupiając się na kilku aspektach społecznych – z jednej strony bardzo negatywnie odnosi się do cara i wszystkich podejmowanych przez niego działań, a z drugiej solidaryzuje się z tłamszonymi obywateli będącymi pod jego władzą, szczerze im współczując.

Z Ustępu wyłania się zatem portret Rosji jako zhierarchizowanego kraju rządzonego przez despotyczną i bezwzględną władzę, która dba tylko o swoje przywileje kosztem cierpiących obywateli, co postaram się udowodnić na podstawie dwóch wybranych wierszy składających się na treść Ustępu.