Wpływ miłości na życie, osobowość i wybory moralne bohatera literackiego

Powszechnie przyjęło się mówić, że mężczyźni są mało uczuciowi, niezbyt emocjonalni, zdroworozsądkowi i zdystansowani, jednak w moim mniemaniu nie jest to do końca prawdą. O ile pośród innych ludzi mężczyźni rzeczywiście bardzo często przybierają maskę chłodnych i beznamiętnych osób, o tyle, gdy walczą o uczucia kobiety, zachowują się zupełnie inaczej.

Ich starania są bowiem pełne zaangażowania, poświęcenia i determinacji. Kiedy mężczyzna chce zdobyć kobietę, skupia na tym wszystkie swoje dążenia. Dowodem na to jest nie tylko życie codzienne, ale również literatura różnych epok. Odwołując się do wybranych przykładów, chciałbym dokładniej omówić ten temat, analizując wpływ miłości na życie, osobowość i wybory moralne bohatera.

Romeo i Julia

Swoje rozważania rozpocznę od analizy utworu zatytułowanego „Romeo i Julia”. Tragedia Szekspira ukazuje miłość pomiędzy dwojgiem tytułowych bohaterów, których pomimo nienawiści rodowej połączyło namiętne uczucie. Romea poznajemy jako dumnego i honorowego oraz równie porywczego i melancholijnego młodzieńca rozpaczającego nad odrzuceniem przez ukochaną Rozalinę, która całkowicie zaprząta jego umysł. Sytuacja ulega jednak zmianie, gdy po raz pierwszy spotyka się z Julią i w jednej chwili zakochuje się w niej ślepą miłością. Romeo w myślach idealizuje czternastoletnią dziewczynę, a jednocześnie od razu zapomina o Rozalinie, co pokazuje, jak silne uczucie do Julii się w nim zrodziło.

Miłość w dużym stopniu zmienia tytułowego bohatera, sprawiając, że staje się rozsądniejszy i bardziej odpowiedzialny. Podporządkowuje się planom ukochanej i ma pełne przekonanie, że decyzja o potajemnym ślubie jest słuszna. W swoich staraniach jest wielce zdeterminowany, gotowy na każdy krok i mocno wyrachowany. Jego miłość można określić jako ślepą, ale paradoksalnie dojrzałą. W postępowaniu Romea nie widać bowiem ani krzty zwątpienia czy braku pewności co do tego, czy wiązać się na stałe z Julią, czy nie. Uczucie uczy go odpowiedzialności za drugą osobę i utwierdza go w przekonaniu, że ukochana jest dla niego całym świata, dlatego w momencie, gdy jest przekonany, że ona nie żyje, bez chwili wahania podejmuje decyzję o samobójstwie.

Miłość okazuje się dla niego ważniejsza niż własne życie i lojalność wobec rodu, w imię którego jeszcze do niedawna gotowy był przelewać krew. W jej efekcie przemienia się z rozczulonego i zrezygnowanego kochanka w prawdziwego mężczyznę świadomego swoich celów, o które walczy bez względu na wszystko. Uczucie Romea w pełni wyznacza wszystkie jego wybory życiowe, kształtuje myśli, jest ważniejsze niż lojalność rodowa, a ostatecznie, po długiej i wyczerpującej walce prowadzi do śmierci.

Żona modna

Dziełem godnym omówienia w kontekście tematu jest „Żona modna”. Z perspektywy męża satyra Ignacego Krasickiego przedstawia groteskowy obraz małżeństwa zawartego pomiędzy prostym chłopem ze wsi a wykwintną damą z miasta, brylującą na salonach i lubującą się w zagranicznych, szczególnie francuskich modach oraz obyczajach. Z opowiadań męża czytelnik dowiaduje się, że wybierał on swoją żonę ze względu na jej wygląd i majątek, a nie z uwagi na szczere uczucie. Pobrał się z nią, aby stać się współwłaścicielem należących do niej wiosek.

W celu zdobycia jej serca udawał kogoś innego, niż jest w rzeczywistości i starał się zrobić wrażenie człowieka z klasą i romantyka pragnącego przeżywać wielkie porywy serca. Wiedział bowiem, że gdyby odsłonił swoją prawdziwą naturę lubiącego spokój chłopa, nie miałby najmniejszych szans, aby skutecznie starać się o względy wybranki. Wpływ miłości na bohatera w „Żonie modnej” jest więc fałszywy, a jego cele są instrumentalne i materialne, a nie emocjonalne. Nie ma tu mowy o prawdziwym uczuciu, gdyż mężowi myśli wyłącznie o majątku. Nic więc dziwnego, że jako mężczyzna zostaje upodlony przez swoją żonę, która owija sobie go wokół palca i całkowicie podporządkowuje go sobie.

Bohater spełnia jej wszystkie zachcianki: bezwarunkowe wizyty w mieście, opłacanie jej wszelkich kaprysów wynajęcie apartamentu dla gości, nabywa karocę, wynajmuje kucharza na jej żądanie i kupuje to, czego sobie tylko zażyczy. Godzi się na wszystko, byle tylko stać się posiadaczem wiosek, które należą do żony. Ostatecznie mąż żałuje swojego postępowania i pojmuje, że transakcja była nieopłacalna, bo nerwy i straty związane z małżeństwem z tytułową „Żoną modną” znacznie bardziej przewyższyły korzyści z niego płynące. Satyra Krasickiego przedstawia więc pantoflarstwo i podporządkowanie kobiecie jako wpływ fałszywej miłości. Taka postawa podlega krytyce i symbolicznie obrazuje zepsucie moralne i obyczajowe oświeceniowej arystokracji.

Cierpienia młodego Wertera

Kolejnym ważnym utworem mówiącym o męskiej miłości są „Cierpienia Młodego Wertera” Johanna Wolfganga Goethego. Główny bohater to typowy romantyk, pełen wrażliwości i uwznioślający uczucia ponad wszystko inne. Gdy po raz pierwszy spotyka Lottę, automatycznie zakochuje się w niej i podporządkowuje jej wszystkie swoje dążenia. Werter próbuje zdobyć jej serce poprzez nawiązanie z nią bliskich kontaktów towarzyskich i tym samym uświadomienie jej, że w istocie są przeznaczonymi dla siebie wspólnymi duszami.

Młodzieniec dotrzymuje towarzystwa Lotcie przez całe wieczory; jeśli tylko to możliwe, spędza z nią wspólnie czas; opiekuje się razem z nią dziećmi; nawiązuje znajomość z jej ojcem; odwiedza wraz z nią proboszcza; kontempluje przyrodę i cały czas szuka jej zainteresowania. Można zatem stwierdzić, że zaloty Wertera są subtelne, przyjacielskie i bazują na kontaktach emocjonalnych oraz wspólnych rozmowach. Co ważne, mimo że bohater całym sercem kocha swoją wybrankę, to nie wykłada kart na stół, nie mówi jej o swoim uczuciu i nie daje jej bezpośrednich znaków miłości. W swoich staraniach Werter jest zbyt wrażliwy, za mało męski, nie umie postawić na swoim i przekonać Lotty, że powinna zakończyć związek z Albertem.

Nie potrafi wykazać się stanowczością i zdecydowaniem, czego nie można odmówić Albertowi. Nic więc dziwnego, że ostatecznie po wewnętrznej walce Lotta odrzuca jego zaloty i ofiarowuje swoje życie narzeczonemu, któremu przyrzekła lojalność. On jest bowiem w stanie zapewnić jej bezpieczeństwo, stabilność i spokój. Z całą pewnością można stwierdzić, że miłość Wertera koresponduje z jego romantyczną duszą i staje się jej wyrazem. Pod jej wpływem, po odrzuceniu ze strony Lotty, przeżywa wielkie cierpienie i ostatecznie postanawia popełnić samobójstwo, co świadczy o niszczącym wpływie miłości na jego życie.

Quo Vadis

Ostatnim utworem, do którego chciałbym się odwołać, jest „Quo Vadis”. Nagrodzona literackim Noblem powieść przedstawia losy pierwszych chrześcijan prześladowanych przez rzymskie władze. Jednym z głównych bohaterów jest Marek Winicjusz – potężny trybun wojskowy i rzymski patrycjusz, który lubuje się w zabawie, ucztowaniu i spędzaniu czasu na doczesnych przyjemnościach. Kobiety traktuje jak nałożnice przeznaczone do bycia jego kochankami, a dla niewolników jest pogardliwy i niezwykle srogi, co widać w momencie, gdy z całej siły uderza jednego z nich za pomocą świecznika.

Kiedy poznaje chrześcijańską niewolnicę – Ligię, postanawia ją zdobyć, dlatego decyduje się ją porwać, a gdy ta odmawia bycia jego kochanką i ucieka z niewoli, ze złości wymyśla rozmaite sposoby jej ukarania. Winicjusz walczy więc o ukochaną za pomocą niegodziwych metod bazujących na przemocy i przymusie, a nie na prawdziwej miłości i uczuciu. Uważa, że jego siła i stanowczość są wystarczającymi przyczynami, dla których Ligia powinna mu się oddać, dlatego dziwi się, gdy z jego strony pojawia się przepis. To, że terror i nacisk nie są dobrymi metodami zdobywania względów kobiety, Winicjusz zaczyna rozumieć podczas pobytu u chrześcijan, gdy ci bezinteresownie opiekują się nim pomimo tego, że wcześniej porwał Ligię.

Kontakt z wyznawcami wiary Chrystusowej uświadamia Markowi, jak wiele błędów w życiu popełnił, dlatego postanawia je naprawić i stopniowo staje się chrześcijaninem. Aby zdobyć serce Ligii, niesie pomoc uwięzionym chrześcijanom i robi dosłownie wszystko, co w jego mocy, aby ich uwolnić, a gdy Ligia zostaje ułaskawiona, nie odstępuje jej na krok i opiekuje się nią, jak tylko potrafi, aby na końcu uciec i wziąć z nią ślub. W przypadku Winicjusza mamy zatem do ze szlachetnym oddziaływaniem miłości, która pozwala bohaterowi przejść pozytywną przemianę wewnętrzną, zmienić swoje zachowanie i odpokutować wcześniej popełnione błędy. Za sprawą miłości Winicjusz przeistacza się w gorliwego katolika i obrońcę chrześcijan, który dla ich dobra i dla ukochanej Ligii gotowy jest poświęcić życie.

Podsumowanie

Wszystkie przeanalizowane dziś przeze mnie utwory potwierdzają postawioną na wstępie tezę, że mężczyźni całymi sobą angażują się w miłość. Bohaterowie podporządkowują jej większość swoich decyzji i robią wszystko, aby osiągnąć cel. Nie zawsze jednak kończy się to dla nich szczęśliwie, czego dowodem są utwory „Żona modna” i „Cierpienia młodego Wertera”, w których uczucia sprowadziły na bohaterów nieszczęście. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku „Romea i Julii” oraz „Quo Vadis”, gdzie miłość stała się wielką inspiracją i treścią życia zakochanych. W każdym razie należy zauważyć, że mężczyźni w pełni angażują się w uczucia i wszelkimi metodami próbują walczyć o względy kobiety.

Bibliografia

I Literatura podmiotu:
1) Goethe Johann Wolfgang, Cierpienia młodego Wertera, Warszawa, Książka i Wiedza, 1996, ISBN 8366002147,
2) Krasicki Ignacy, Żona modna, W: Satyry, Kraków, Universitas, 2003, ISBN 8324203044,
3) Sienkiewicz Henryk, Quo Vadis, Warszawa, Kama, 1997, ISBN 8386235594,
4) Szekspir William, Romeo i Julia, Kraków, Znak, 2006, ISBN 8324007091.

II Literatura przedmiotu:
1) Lementowicz Urszula, Cierpienia młodego Wertera Johanna Wolfganga Goethego, Lublin, Biblios, 2011, ISBN 9788386581634, s. 23-28,
2) Miłość, W: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. Bachórz Józef, Kowalczykowa Alina, Wrocław, Ossolineum, 1991, ISBN 8304035211, s. 546-551,
3) Polańczyk Danuta, Romeo i Julia Williama Szekspira, Lublin, Biblios, 2010, ISBN 9788386581801, s. 18-21,
4) Polańczyk Danuta, Utwory wierszem Ignacego Krasickiego, Lublin, Biblios, 2010, ISBN 9788386581405, s. 31-36.

Ramowy plan wypowiedzi

1. Teza: Miłość ma ogromny wpływ na życie, osobowość i wybory moralne bohaterów literackich.

2. Kolejność prezentowanych argumentów:
a) „Romeo i Julia”: bohater, który dla spełnienia miłości staje się odpowiedzialnym i świadomym swoich celów mężczyzną i podejmuje ryzykowne działania mające na celu realizację uczucia.
b) „Żona modna”: portret bohatera, który spełnia wszystkie zachcianki kobiety, aby tylko ją zadowolić i zapewnić sobie jej przychylność.
c) „Cierpienia młodego Wertera”: subtelne starania Wertera o względy Lotty, który próbuje zdobyć jej serce poprzez nawiązanie bliskich, przyjacielskich kontaktów.
d) „Quo Vadis”: miłość Winicjusza do Ligii, dzięki której przechodzi pozytywną przemianę wewnętrzną i staje się gorliwym chrześcijaninem.

3. Wnioski:
a) Mężczyźni całymi sobą angażują się w walkę o uczucia kobiet i robią wszystko, aby osiągnąć swój cel.
b) Miłość może mieć negatywny lub pozytywny wpływ na życie bohaterów literackich.
c) Miłość określa wybory moralne i decyzje życie bohaterów.