Narracja i język w Opowiadaniach Borowskiego

Opowiadania Tadeusza Borowskiego są zbiorem kilku opowiadań o tematyce Holocaustu. W tym przypadku mamy do czynienia z dziełem napisanym przez człowieka osobiście doświadczonego przez to wydarzenie, ponieważ Borowski w rzeczywistości przebywał w obozach koncentracyjnych w Oświęcimiu, Dautmergen i Dachau. W tym przypadku narratorem jest również główny bohater – Tadek. Wypowiada się on w pierwszej osobie i do opisywania rzeczywistości stosuje technikę behawiorystyczną, dzięki czemu Opowiadania zyskują na autentyczności.

Oznacza to, że narrator przedstawia wydarzenia w sposób bezpośredni i bez wgłębiania się w motywacje, uczucia i emocje ludzi, obrazując jedynie suche fakty, czyli wygląd, zachowania czy język. Ponadto narrator Tadeusz bez ogródek opisuje dziejące się wokół niego okrucieństwa, pokazując, że w czasie Holocaustu dehumanizacji ulegli nie tylko oprawcy, ale również ofiary, które aby przeżyć, postępowały w sposób niegodny, jak np. Żyd Becker, który zabił syna, aby zabrać mu chleb, matka, która wyrzeka się dziecka, aby samemu przeżyć czy złodziej Iwan kradnący innym więźniom jedzenie. Nierzadko w naturalistyczny sposób obrazuje nieludzkość obozu koncentracyjnego, jak chociażby wówczas, gdy opisuje owrzodzoną skórę czy odruchy fizjologiczne więźniów.

Mimo tych okrucieństw Tadek potrafi dostosować się do otaczającej go, zdehumanizowanej rzeczywistości i zachowuje się według zasad tzw. „odwróconego dekalogu moralnego”, ponieważ wie, że tylko w ten sposób ma szanse na przeżycie. Z drugiej strony, pojawiają się u niego empatyczne i pełne wrażliwości odruchy, czego dowodem jest litość nad Żydem Beckerem czy poetyckie uniesienia. Zdarza się bowiem, że posługuje się iście artystycznym stylem, jak np. w trakcie wspomnień o ukochanej i wolności czy podczas przedstawiania opisów przyrody, aby za chwilę epatować żargonem obozowym, brutalnością, wulgarnością, obrazami zezwierzęcenia i bezkompromisowymi scenami śmierci.

Narrator Opowiadań często podejmuje filozoficzne dyskusje na temat istoty człowieczeństwa, ludzkich zachowań w obliczu śmierci czy bierności społeczeństwa wobec gehenny milionów ofiar. Podsumowując, narrator Opowiadań w postaci głównego bohatera – Tadka – jest zarówno jednym z więźniów oraz ofiarą Holocaustu, jak i obserwatorem oraz osobą relacjonującą wydarzenia, z jakimi przyszło mu się zmierzyć. Jest to człowiek pełen sprzeczności i kontrastów, którego nie sposób jednoznacznie ocenić, jednak z całą pewnością można stwierdzić, że główne zadanie, jakie ma do wykonania w utworze, to zaprezentowanie rzeczywistości obozowej i jej wpływu na psychikę, osobowość oraz zachowania człowieka.

 

Podobne wpisy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *