Aniela Dulska – charakterystyka i opis bohaterki

W „Moralności Pani Dulskiej” autorka opowiada historię życia pewnej rodziny, w której władzę sprawuje kobieta – matka i żona Aniela Dulska. Tytułowa bohaterka utworu jest osobą obłudną, cyniczną i zawistną, a do tego niechlujną, brzydką i zaniedbaną. W domu rządzi żelazną ręką, nieznającą sprzeciwu i buntu. Jest wobec siebie bezkrytyczna, a zarazem wobec innych bardzo wymagająca.

Czary goryczy dopełnia fakt, że Dulska to niezwykle obłudna kobieta, która dla własnych korzyści zrobi niemal wszystko. Mimo tego, że nie jest biedna, oszczędza, na czym się da: na prasie, biletach dla córek czy cygarach dla męża, gdyż pieniądze są dla niej najważniejszym aspektem życiowym determinującym jej postawę.

Filozofia życiowa, którą wyznaje, nakazuje jej pranie brudów we własnym mieszkaniu i niewywlekanie ich na zewnątrz. W jej domu obowiązuje więc tak zwana moralność na pokaz. Znamienne jest to, że Dulska samą siebie uważa za osobę szlachetną i nie ma sobie nic do zarzucenia. Kłóci się to zupełnie z jej bezwzględną postawą, co widać chociażby wtedy, gdy pozbywa się z domu służącej Hanki, kiedy dowiaduje się, że ta jest w ciąży z jej synem. Podobnie traktuje swoje córki, będąc wobec nich obojętną i oschłą matką. Najbardziej symptomatyczna jest postawa tytułowej bohaterki wobec syna Zbyszka, która uświadamia, jak bardzo obłudną, cyniczną i dwulicową osobą jest Dulska.

Aniela to kobieta całkowicie wyzbyta jakiejkolwiek moralności i kierująca się w życiu negatywnymi emocjami, takimi jak zawiść, chęć osobistego zysku czy bezwzględność. Najlepiej widać to w momencie, gdy wyrzuca z kamienicy kobietę, która z powodu zdrady męża chciała popełnić samobójstwo, a pozwala mieszkać pannie lekkich obyczajów regularnie płacącej rachunki. Tę pierwszą, niedoszłą samobójczynię, Dulska traktuje jako skandalistkę, której działania mogą wpłynąć źle na wizerunek właścicielki kamienicy. Aniela jest także niesprawiedliwa wobec swoich dzieci, faworyzując Zbyszka, a córki traktując jako niepotrzebny problem i wydatek.

Mąż Felicjan jest jej całkowicie podporządkowany i nie ma żadnego wpływu ani na swoje, ani na życie dzieci. Reasumując, Dulska to kobieta, której nic i nikt nie sprowadzi na dobre tory. Jest to cyniczna i obłudna postać dbająca tylko i wyłącznie o swój wizerunek wśród sąsiadów i innych mieszczan, niezważająca na to, jak jej dwulicowe zachowanie wpływa na postawę najbliższych.

Tak negatywne i bezkompromisowe przedstawienie postaci ma na celu przede wszystkim wyszydzenie mieszczaństwa i wartości wyznawanych przez osoby z tej warstwy społecznej. Powinno się również zaznaczyć, że dla postawy Dulskiej nie ma żadnego usprawiedliwienia.