Życiowa klęska Wokulskiego. Rozprawka na temat porażki i losu bohatera „Lalki”

Główny bohater „Lalki” to człowiek z pogranicza epok, który mimo wielu szlachetnych i pozytywnych działań ponosi w życiu porażkę. Z czego ona wynika? Przede wszystkim z nieszczęśliwej miłości do Izabeli Łęckiej, całkowicie rujnującej i niszczącej jego egzystencję. Po pierwsze, Stanisław wybrał nieodpowiednią kobietę jako obiekt swoich uczuć, bo trudno uznać Izabelę za osobę szlachetną, życzliwą i inteligentną. Zaślepiony miłością Wokulski, nie potrafił spostrzec, że jedyna zaleta Łęckiej to jej cudowny wygląd, dlatego poświęcił wszystkie swoje dążenia, aby zdobyć jej serce. Idealizował osobę Izabeli i nie zauważał jej wszystkich wad, co należy uznać za kolejną przyczyną uczuciowej klęski.

Główny bohater „Lalki” nie umiał chłodno spojrzeć na swoją wybrankę, a ona cynicznie to wykorzystała, traktując go wyłącznie jako sposób na podreperowanie rodzinnych finansów. Stanisław bynajmniej się przed tym nie bronił i próbował przekonać Izabelę do siebie za pomocą zdobytego majątku. Z myślą o tym wkupił się w łaski arystokratów i choć nie czuł się dobrze w ich towarzystwie, znosił je, aby zaimponować Łęckiej i przekonać ją, że nie jest godnym pożałowania kupcem galanteryjnym. Mimo że w niektórych chwilach Stanisław przekonywał sam siebie, że Izabela to nie kobieta dla niego, uczucia wzięły górę nad rozumem i nie pozwoliły mu zapomnieć o jej osobie, co potwierdza wyjazd do Paryża mający dać szanse na zapomnienie o fatalnej miłości i paradoksalnie kończący się powrotem do Warszawy z nadzieją na zdobycie ukochanej.

Ostateczną porażkę na tle uczuciowym Wokulski ponosi wówczas, gdy w pociągu podsłuchuje rozmowę zaręczonej z nim wyłącznie dla pieniędzy Łęckiej ze Starskim, w trakcie której oboje flirtują po angielsku, nie mając świadomości, że Stanisław dobrze ich rozumie. Podsumowując, główny bohater powieści Prusa ponosi klęskę jako romantyk, gdyż kieruje swoje uczucia w stronę niewłaściwej kobiety, której on, jako kupiec galanteryjnym nieurodzony arystokratą, nigdy nie będzie w stanie zdobyć. Porażka wynika z idealizacji osoby Izabeli i całkowitego poświęcenia się w imię miłości, co uniemożliwiło mu spełnienie się na innych obszarach życiowych.

Zakochany bez pamięci Stanisław nie potrafił dostrzec wad Łęckiej i kompletnie wypalił się, kiedy próbował ją zdobyć, a w konsekwencji został brutalnie odrzucony. Wokulski spożytkował więc swoją energię w sposób nieefektywny, co musiało skończyć się wielkim rozczarowaniem i poczuciem bezsensu istnienia, które są widoczne na ostatnich kartach powieści, a szczególnie podczas próby samobójczej. Bohater ponosi jednak klęskę również jako pozytywista, ponieważ jego wysiłki jako kupca i naukowca nie zostały docenione i nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.

W Szkole Głównej kpiono z jego ambicji i nawet wielka fascynacja przedmiotami ścisłymi zrodzona w czasie zsyłki na Syberii nie zmieniła tego, że kupcy postrzegali go jak naukowca, a naukowcy – jako kupca. Z kolei majątek zdobyty podczas bycia kupcem przysporzył mu problemów wśród arystokratów, którzy nie akceptowali, że ktoś tak „zwyczajny” jak Wokulski może posiadać taką fortuną, a także wśród zazdrosnych i niezdolnych do działania mieszczan. Stanisław to bez wątpienia szlachetny, pracowity i kochający mężczyzna, którego jako człowieka należy ocenić w sposób pozytywny, gdyż poświęca się wyższym ideałom, takim jak miłość, praca czy nauka.

Sęk w tym, że zbyt mocno angażuje się w uczucie, przez co marnuje całą swoją energię życiową i spotyka się z ogromnym rozczarowaniem na skutek rozstania. Największą przyczyną jego porażki jest więc to, że pomimo ogromnego zaangażowania i poświęcenia samego efekty jego działań dla niego są zerowe, a nawet – jeśli można tak powiedzieć – ujemne, bo kończą się wielkim rozczarowaniem.