Sposoby i formy wyrażania uczuć i miłości do kobiety w literaturze

Miłość to niezwykle intensywne uczucie, które bardzo mocno wpływa na ludzi je przeżywających. Między innymi z tego względu zakochany człowiek w większości przypadków chce wyrazić stan, w jakim się znajduje. Sposoby okazywania miłości różnią się od siebie w zależności od charakteru, temperamentu i osobowości danej osoby. Jedni wysyłają anonimowe listy, inni obdarowują ukochaną prezentami i prawią jej komplementy, a kolejni zabierają na kolację.

A jak sytuacja wygląda wśród poetów? W jaki sposób oni podchodzą do tego zagadnienia i jak w swoich utworach wyrażają największe ludzkie uczucie? Czy różnią się pod tym względem od przeciętnych ludzi? Dziś zamierzam dokładniej zaprezentować ten temat i na podstawie wybranych poetów różnych epok chciałbym odpowiedź na te pytania, analizując sposoby wyrażania uczuć do kobiety w ich twórczości.

Romeo i Julia

Zacznijmy chronologiczne, czyli od „Romeo i Julii” Szekspira. Ten znany wszystkim dramat prezentuje miłość dwojga bohaterów, których połączyło zakazane, tragiczne i niemożliwe do spełnienia uczucie. Jednak zanim dojdzie do makabrycznego finału, gdzie oboje popełniają samobójstwo, bohaterów czeka szereg uniesień miłosnych. Jednym z najbardziej znanych tego typu momentów jest akt drugi, kiedy to Romeo zakrada się do ogrodu Kapuletich, chcąc wyznać miłość swojej ukochanej. Jak postanawia, tak też robi.

W niezwykle podniosłych i lirycznych słowach mówi o tym, jak bardzo kocha swoją wybrankę. Podkreśla, że jest ona najważniejszą osobą w jego życiu i że nie może bez niej żyć. Julia jednak nie wie, z kim ma do czynienia, gdyż ciemność zasłania postać mężczyzny. Z tego powodu mówi nieznajomemu, że kocha jedynie Romea, na co ten ujawnia swoją tożsamość, dzięki czemu uczucie Julii staje się jeszcze bardziej intensywne.

Widać więc, że sposób, w jaki tytułowy bohater wyznaje miłość swojej ukochanej, jest niezwykle romantyczny, podniosły, liryczny i jednocześnie ryzykowny. Romeo ryzykuje bowiem, że ktoś go zauważy, jak wkrada się do ogrodu, co jeszcze bardziej pogłębiłoby nienawiść między rodzinami jego i Julii. Wyznając miłość, mężczyzna używa podniosłych i pełnych emocji słów, dlatego z pewnością niejedna kobieta chciałby, aby ktoś w taki sposób powiedział jej o swoim uczuciu.

Sonety do Laury

Przejdźmy teraz do „Sonetów do Laury” napisanych przez Francesco Peterarcę. W swoim słynnym cyklu autor wyznaje miłość tytułowej Laurze, podkreślając, że całkowicie zawładnęła ona jego sercem i umysłem. Poeta mówi, że nie widzi świata poza nią i że w każdej chwili myśli o jej doskonałym pięknie. Zachwyca się nią we wszystkich wersach i idealizuje jej osobę. Wyznając miłość Laurze, Petrarca przeżywa zarówno podniosłe duchowe uniesienia, jak i upadki. Uczucie do ukochanej wywołuje bowiem u niego zachwyt i szczęście oraz jednocześnie ból i cierpienie.

Mówiąc o swoim uczuciu, podkreśla, że kobieta ma nad nim całkowitą władzę i wzbudza w nim skrajne emocje. Wyznanie Petrarcy jest zatem niezwykle intensywne i o wiele bardziej emocjonalne niż w przypadku Romea. Włoski artysta sam mówi o sobie, że płonie z uczucia, lecz jednocześnie czuje się, jakby tonął. Wyznając miłość, nie potrafi zachować spokoju ducha i umysłu i jest cały czas targany sprzecznymi emocjami. Można w nim wyczuć wewnętrzne napięcie, będące połączeniem zdenerwowania, ekscytacji i wielkiej namiętności.

Do Anny Naborowskiego

Miłość wyznaje również podmiot liryczny w napisanym przez Daniela Naborowskiego wierszu „Do Anny”. Mamy tu do czynienia z zestawieniem miłości ze śmiercią, co ma uświadomić czytelnikowi, jak silnym uczuciem jest obdarowywana tytułowa Anna. Tak silnym, że nawet śmierć nie może go zatrzymać. Podmiot liryczny podkreśla, że jego uczucie charakteryzuje się mocą mogącą przezwyciężyć przemijanie i wieczność.

Wspomina o przyziemnych rzeczach oraz o tym, że one znikną i po jakimś czasie ich nie będzie, a na końcu mówi, że są one niczym przy miłości, jaką czuje do Anny. W wierszu „Do Anny” mamy więc wyznanie miłości ujęte w sposób hiperboliczny, gdyż podmiot liryczny nie jest w stanie w zapewnić, że jego uczucie przetrwa wieczność. Przejaskrawia je i ujmuje w sposób przesadny. To jednak pokazuje, że jest ono bardzo intensywne, szczere i z wszech miar prawdziwe.

Do Panny – Morsztyn

Zostańmy jeszcze przy baroku, ponieważ kolejnym utworem z tej epoki, który chciałbym omówić w kontekście tematu, jest napisane przez Jana Andrzeja Morsztyna dzieło zatytułowane „Do Panny”. Podmiot liryczny po kolei przywołuje w nim przedmioty kojarzące się z twardością: żelazo, kamienie, dąb i skały, porównując je do serca swojej ukochanej, której wyznaje miłość. Prosi ją o to, aby jej serce było bardziej miękkie, gdyż nie zniesie dalszej obojętności wobec swojej osoby. Jego wyznanie jest zatem przede wszystkim błagalne, dlatego niewiele ma ono wspólnego z tym, w jaki sposób o swoim uczuciu mówili Romeo i podmiot liryczny z wiersza Naborowskiego.

U Morsztyna podmiot liryczny prosi o miłość i usilnie błaga swoją wybrankę o to, aby nie była wobec niego taka oschła. Znajduje się więc w roli podmiotowej, a kobieta ma nad nim pełnię władzy. Jej serce, mimo że twarde i zimne, zawładnęło sercem podmiotu lirycznego, który pełen obaw i napięcia wyznaje jej miłość.

Podsumowanie

Wszystkie zaprezentowane przeze mnie dziś utwory pokazują, że sposoby wyznawania miłości różnią się od siebie. W pewnym stopniu zależą od epoki, w jakiej powstał dany utwór, choć nie jest to najważniejszy czynnik wpływający na ich kształt. Spośród omówionych sposobów wyznawania miłości wyłaniają się następujące schematy: radosny i romantyczny sposób, który widzieliśmy w „Romeo i Julii”, intensywny i pełen emocji, jaki miał miejsce u Petrarci, hiperboliczny ukazany we wierszu „Do Anny”, błagalny zaprezentowany przez Morsztyna w „Do Panny”.