„Pieśń II” z Ksiąg Pierwszych Kochanowskiego – interpretacja, analiza, omówienie
W inny sposób humanizm Kochanowskiego zaprezentowany jest w „Pieśni II” z Ksiąg Pierwszych. W tym przypadku polega on na podjęciu dywagacji na temat postaw moralnych człowieka. Pierwsze zwrotki są zestawieniem różnych obrazów natury zimą i wiosną, a kolejne odnoszą się do skrajnie odmiennych podejść do życia. Człowiek, jego zachowanie, światopogląd i hierarchia wartości znajduje się zatem w centrum uwagi poety, dlatego można określić ten wiersz jako humanistyczny.
Kochanowski wychwala cnotliwe postawy etyczne i sugeruje, że człowiek moralny, czyli uczciwy i żyjący w zgodzie z samym sobą oraz swoim światopoglądem zawsze jest szczęśliwy. Nie musi poszukiwać spełnienia w świecie, ponieważ źródłem radości jest on sam. Niepotrzebne jest wino ani zabawa, ponieważ człowiek moralny bez względu na wszystkie okoliczności jest szczęśliwy i wolny, a jego umysł pełen optymizmu. Prawość, cnota i wierność fundamentalnym ideałom sprawiają, że ludzie mogą bez przeszkód cieszyć się codziennością i czerpać z życia to, co najlepsze.
Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku prezentującego kontrastową postawę człowieka, którego gryzie mol zakryty, co oznacza ludzi wypełnionych negatywnymi emocjami. Oni są bowiem nieszczęśliwi, nie potrafią odnaleźć równowagi w życiu i są zdolni do popełnienia haniebnych czynów. Humanistyczna filozofia życia zobrazowana w „Pieśni II” polega więc na tym, że człowiek jest panem swojego życia i wyłącznie on ma wpływ na to, jak ono wygląda. Jeżeli przyjmie odpowiednią postawę moralną, może liczyć na szczęście, jednak w przeciwnym razie należy przygotować się na osobiste porażki.