Kurtz (Jądro Ciemności) – charakterystyka władcy
Oś fabuły „Jądro ciemności” Josepha Conrada została oparta na historii kapitana Marlowa wyruszającego w podróż w głąb dzikiej, kongijskiej dżungli, aby odnaleźć zbuntowanego agenta Kurtza – człowieka, o którym słyszał wiele pochlebnych opinii, dlatego z wielkim zaciekawieniem wyczekuje na spotkanie z nim. Kiedy wreszcie do tego dochodzi i Marlow otrzymuje jego listy, uzyskuje pełny obraz charyzmatycznego i niezwykle inteligentnego, ale również przesiąkniętego złem i szalonego Kurtza sprawującego krwawąwładzę w kongijskiej dżungli.
Początkowo jawi się on jako wielce utalentowany kolonizator, który ma ucywilizować dziką ludność zamieszkałą w samym sercu Konga. Z biegiem czasu, gdy zaczyna pełnić swoją funkcję wśród tubylców, jego postawa powoli ulega diametralnej zmianie. Z poświęcającego się w imię szerzenia rozwoju i nowoczesności człowieka przeobraża się w szalonego despotę, bezlitośnie sprawującego władzę nad dzikim plemieniem. U Kurtza żądza władzy i pokusy z niej wynikające, a także wizja braku ograniczeń kulturowych, które w Kongo są całkowicie odmienne od tych europejskich, sprawiają, że opanowuje go szaleństwo. Świadczy o tym fakt, że zaczyna używać broni palnej, wymusza dostawy kości słoniowej i brutalnie zabija buntujących się wobec niego tubylców, nabijając ich głowy na pale.
Kongijska dżungla w połączeniu z chciwością i żądzą władzy są powodem jego pozbawionej moralności postawy, pogłębiającej się tym silniej, im bardziej ubóstwiają go Kongijczycy. Wiedząc, że otoczenie pozwala mu być despotycznym i okrutnym władcą sprawującym rządy dla własnych korzyści i przyjemności, Kurtz z tego korzysta i nie waha się wykorzystać swojej przewagi intelektualnej nad mieszkańcami Afryka. Kongijska dżungla wyzwala w nim szaleństwo i doprowadza do negatywnej metamorfozy wewnętrznej. Z wielce szanowanego pracownika kompanii zmienia się w zbrodniczego władcę ogarniętego obłędem. Jego złożona natura jest nad wyraz skomplikowana.
Z jednej strony jest to człowiek niezwykle inteligentny, ambitny i powszechnie szanowany, a z drugiej podatny na zło i ulegający pokusom. Artystyczna wrażliwość, charyzma i przenikliwość umysłu Kurtza łączą się z prymitywną żądzą władzy, demagogią, brutalnością w stosunku do Afrykanów i szaleństwem. Wyzbywszy się moralności, staje się bezwzględnym despotą i wszystkie swoje talenty wykorzystuje w okrutny sposób. Tak jak Makbeta, szaleństwo władzy opanowuje go całkowicie i przejmuje jego duszę.