Pokolenie (II) Baczyńskiego – analiza, interpretacja, omówienie
Podmiot liryczny wiersza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego zatytułowanego „Pokolenie II” przemawia w imieniu całego pokolenia, do którego należy, czyli tzw. Kolumbów: młodych polskich artystów, przeżywających swoje najlepsze lata w czasie II wojny światowej.
Utwór ukazuje ich tragiczną sytuację, zmuszającą do walki, zabijania i wyzbycia się wszystkich wartości etyczno-moralnych, jakie wyznają. Wojna całkowicie relatywizuje ich światopogląd, nie dając szans na żadną samorealizację.
Pełni goryczy, bólu, smutku i złości na świat młodzi ludzie, którzy pod groźbą śmierci są skazani na uznanie zbrodniczych norm za obowiązujące standardy, nie umieją do końca pogodzić się ze swoim postępowaniem i z otaczającą ich okrutną rzeczywistością.
Nie mają wyjścia, muszą wyzbyć się swoich celów, pragnień i marzeń; zamiast się edukować, wychowywać dzieci czy pomagać w jakikolwiek inny sposób społeczeństwu, odbierają życie osobom podobnym do siebie, tyle tylko że z przeciwnej strony barykady.
Baczyński uświadamia czytelnikowi, że ludzie pozbawieni wartości są jak dzikie zwierzęta, podejmujące decyzje w oparciu o instynkt, a nie o rozsądek czy uczucia. Z tą wręcz apokaliptyczną wizją kontrastuje obraz przyrody, którą autor przedstawia jako spokojną, cichą i opanowaną. Ten zabieg ma nam uzmysłowić, że ludzie żyjący w czasach wojny upadli niżej niż najbardziej pierwotne instynkty.
Baczyński, wyzbywając się wyznawanych przez siebie wartości, zastanawia się, czy on i jego pokolenie zostanie docenione przez potomnych; czy ludzie w przyszłości będą w stanie pojąć, że wojna deprecjonuje wszelkie zasady moralne. Ma świadomość, że wojna pozbawia go człowieczeństwa, lecz nie ma wyboru i musi brać w niej udział.
W wierszu Baczyńskiego widać rozterki, które dotykają jego generację; z jednej strony walczą o wolność swojego kraju, lecz z drugiej zabijają innych ludzi. Z tego powodu obawia się, czy kolejne pokolenia uznają ich czyny za słuszne. Zastanawia się także, czy uda im się wrócić do normalnego życia i do wyznawanych przez siebie wartości, które obowiązywały przed wojną.
Baczyński chce tego z całych sił: jest pewien, że on i jego pokolenie zrobi wszystko, aby wrócić do normalnego życia, lecz bardzo się obawia, że może to być niemożliwe. „Pokolenie II” to pełen bólu, zwątpienia, goryczy i moralnych rozterek wiersz, który pokazuje, jak trudny jest wybór pomiędzy człowieczeństwem a instynktem przetrwania i poświęceniem w imię ojczyzny.