„Zostawcie nas” (Różewicz) – interpretacja, analiza, omówienie
Ostatnim omówionym przeze mnie dziełem będzie wiersz Tadeusza Różewicza zatytułowany „Zostawcie nas”. Podmiot liryczny wypowiada się w imieniu całego pokolenia ludzi, które przeżyło II wojnę światową, i zwraca się w kierunku potomnych pozbawionych brzmienia wojny, opisując swój stosunek wobec rzeczywistości totalitarnej.
Osoba mówiąca wspomina przeżycia własne i bliskiej mu kobiety z czasów krwawego konfliktu i stwierdza, że w jego obliczu chciał być szczurem, chciał umrzeć i zbudzić się po wojnie. Bliska mu kobieta mówiła z kolei, że chciałaby zasnąć i chciałaby nie być. W trakcie wojny razem z innymi ludźmi podmiot liryczny zazdrościł kamieniom i psom, co podpowiada, że ówczesna rzeczywistość była tak okrutna, iż dało się w niej żyć wyłącznie bez uczuć, emocji i ludzkich odruchów, tak jak psy i kamienie.
Wiersz „Zostawcie nas” to z jednej strony wyraz bezsilności i odrzucenia wobec rzeczywistości totalitarnej, a z drugiej utwór podkreślający, że była ona tak okrutna i nieludzka, że nie da się wymazać z umysłu pamięci o niej, a jej ślad pozostaje w psychice na zawsze. Stosunek podmiotu lirycznego z utworu Tadeusza Różewicza do rzeczywistości totalitarnej można porównać do prostego człowieka z wiersza „Który skrzywdziłeś”. Obaj są bowiem niewinnymi ofiarami okrutnego świata, mimo że się wobec niego nie buntują i są zwykłymi ludźmi pod żadnym pozorem niezaangażowanymi w konflikt.